Introduction of Natural Geopolitical Factors Affecting the Defense Strategies of the I. R. of Iran in the Region of Persian Gulf

Document Type : research Artichel

Author

PhD in Military Strategic Management, University and Supreme Research Institute of National Defense and Strategic Research

Abstract

Nowadays, the countries around the globe are trying to take advantage of geopolitical factors to implement appropriate strategies according to their national interests. The Persian Gulf region and its neighboring countries is one of the most sensitive and strategic realms in the world, and it is of great importance due to its communication, geo-economic, geopolitical and geostrategic tenets. In this study, it had been tried to examine these factors through the lens of a natural geopolitical factor. This study was a developmental one and employed desk, documentary and field methods to collect data. Using descriptive-analytical and case-based methods after conducting theoretical and geopolitical environmental studies, attempts were made to identify these natural factors and to confirm and determine the role of their factors (in the form of opportunities, threats, strengths and weaknesses). In this respect, the related questionnaires were designed and distributed among a statistical population of 40 participants and then the research questions were summarized and evaluated using descriptive and inferential statistics analysis and SPSS software. Finally, 20 factors were extracted and introduced among which the factors of "Geographical and strategic location of the I.R. of Iran", "Dominance and control (control) of the Strait of Hormuz by the I.R. of Iran through the islands of Hormoz and Lark" and "Appropriate strategic depth of the I.R. of Iran" were categorized as the most significant natural geopolitical ones that influence the defense strategies of the I.R. of Iran in the region of Persian Gulf.

Keywords


الف. منابع فارسی
1. اصغری­‌ثانی، حسین (1392)، ارزیابی قدرت نرم قطر؛ کتاب آبی، تهران: مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار.
2. افضلی، رسول، میرزاده کوهشاهی، هدی، (1393) پیامدهای راهبردی تغییر رژیم و برقراری دموکراسی در بحرین، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال 16، شمارۀ اول.
3. بختیاری، محمد، (1385) جغرافیای نظامی ایران، تهران: انتشارات آجا.
4. بیک­‌بیلندی، علی‌اصغر، (1395) رسالۀ دکتری: تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی دریای خزر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
5. جمالی، علی، (1387) رسالۀ دکتری: تأثیر عوامل جغرافیای طبیعی خلیج‌فارس بر دفاع دریایی جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر تهدید آمریکا)، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
6. حافظ­نیا، محمدرضا، رشید، غلامعلی، پرهیزکار، اکبر، افشردی، محمدحسین، (1386) الگوی نظری طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیکی، فصلنامۀ بین‌المللی ژئوپلیتیک، سال سوم، شمارۀ دوم.
7. حافظ­نیا، محمدرضا، (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
8. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، (1390) کتاب سبز کویت، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
9. رجبی، سعید، احمدزاده، ایرج، (1397) تبیین ژئوپلیتیک الگوی رقابتی روابط ایران و قطر، فصلنامۀ جغرافیا و روابط انسانی، دورۀ 1، شمارۀ 3.
10. رشید، غلامعلی، (1386)، رسالۀ دکتری: نقش عوامل ژئوپلیتیک در راهبرد دفاعی (مطالعۀ موردی؛ ایران نسبت به عراق)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
11. رشید، غلامعلی، (1389) جزوۀ درسی ژئوپلیتیک، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
12. زواری، عبدالحمید، (1390) جایگاه انقلاب بحرین در معادلات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، قابل‌دسترسی در:  http:/www.irtt.ir/articles/regional_studies/post
13. سازمان اطلاعات سپاه، (1392) کتاب پایه امارات متحدۀ عربی، تهران: ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
14. سیف‌­افجه‌­ای، معصومه، (1381) کتاب سبز بحرین، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
15. صفوی، سیدیحیی، (1380) مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد دوم، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
16. صفوی، سیدیحیی، (1381) مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد سوم، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
17. صفوی، سیدیحیی، (1387) وحدت جهان اسلام چشم‌انداز آینده، تهران: نشر شکیب.
18. صفوی، سیدیحیی، (1393) جهان اسلام، شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا، تهران: امیرکبیر.
19. فرجی­‌راد، عبدالرضا، هاشمی، سیدمصطفی، (1394) نقش نظام‌های سیاسی نامتجانس حوزه خلیج‌فارس در بی‌ثبات‌سازی امنیت منطقه، فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال بیست ودوم،  شمارۀ 82.
20. فرجی‌­راد، عبدالرضا، حیات‌­مقدم، امیر، سرور، رحیم، (1395) عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی و سیاسی مؤثر بر راهبرد دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران، در مقابل تهدیدهای فرامنطقه‌ای از مبدأ سرزمینی عراق، فصلنامۀمطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، سال هفتم، شمارۀ 26.
21. قنبری­‌جهرمی، حسین، (1394) رسالۀ دکتری: تدوین راهبردهای دفاع از جزایر ج.ا.ایران در خلیج‌فارس متناسب با تهدیدات ناهمطراز، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
22. کمالی، رضا، (1393) رسالۀ دکتری: تأثیر عوامل ژئوپلیتیک عربستان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی.
23. گروه محققین، (1399) مطالعۀ گروهی: شناخت بحران‌های ژئوپلیتیک جهان اسلام در منطقۀ غرب آسیا و تأثیر آن بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، (مطالعات گروهی دانشجویان دورۀ دوم پژوهش‌­محور علوم دفاعی راهبردی)، تهران: دانشکدۀ دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
24. عالی­شاهی، عبدالرضا، مسعودنیا، حسین، فروزان، یونس، (1396) بررسی روابط سیاسی قطر و عربستان سعودی؛ از تبیین همگرایی تا گسست سیاسی (از بیداری اسلامی تا بحران قطع روابط سیاسی در ژوئن 2017)، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دورۀ 7، شمارۀ 24.
25. عزتی، عزت‌الله، (1378) جغرافیای سیاسی جهان اسلام،  قم: واحد تدوین کتب درسی.
26. عزتی، عزت­الله، (1380) ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران: سمت.
27. عزتی، عزت‌الله، (1382) ژئوپلیتیک، تهران: سمت.
28. محمدی، شکرالله، فتوحی، جمیله، (1390) جغرافیای کشورهای جهان؛ کویت، تهران: سازمان جغرافیایی.
29. مجتهدزاده، پیروز، (1386) کشور‌ها و مرز‌ها در منطقۀ ژئوپلیتیک خلیج‌فارس، ترجمۀ حمید‌رضا ملک‌‌محمدی نوری، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
30. میرحیدر، درّه، (1375) مبانی جغرافیای سیاسی، تهران: سمت.
31. میررضوی، فیروزه، احمدی لفورکی، بهزاد، (1383) راهنمای منطقه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس، تهران: مؤسسۀ فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
32. نامی، محمدحسن، شامی قرچه­‌لو، ابوالفضل، (1390) بحرین، تهران: مرکز آموزشی پژوهشی شهیدصیاد شیرازی.
33. نوذری، فضل‌الله، (1391) رسالۀ دکتری: تعیین عوامل ژئوپلیتیک حوزۀ دریای عمان و تأثیر آن بر تدوین راهبرد دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
34. واعظی، محمود، (1385) تحولات سازمان شانگهای و عضویت ایران، فصلنامۀ مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورة چهارم، شمارۀ 53.
35. یوسفی، غلامحسین، (1396) ایران- عمان؛ اندازه مناسبات، فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هجدهم، شمارۀ 3، پیاپی 71.
 
ب. منابع انگلیسی
1. Cohen, saul.b. (1994) geopolitics in the new world era.chapter 2 form reordering the world,edited by: George j.demko & William B.world.usa: westviwe press.
2. Colins gray, (1997) The Geopolitics of Nuclearera, New york.
3. Shahin, Suzan M. Salem, Mohammed A. (2015) The Challenges of Water Scarcity and the Future of Food Security in the United Arab Emirates (UAE), Natural Resources and Conservation, Vol. 3, No.1.
4. Dargin, Justin, (2007), Qatar Natural Gas: The Foreign-Policy Driver, Middle East Policy, Vol. XIV, No. 3.
5. Jareer, Elass. Amy Myers Jaffe. Keily Miller, (2013), The Gulf Cooperation Council Natural Gas Conundrum, Geopolitics Drive Shortages amid Plenty, Baker III Institute for Public Policyrice University, London.