مقاله پژوهشی: تحلیل الگوهای ارزیابی و ارائه چارچوب مفهومی تصمیم‌گیری در سازمان‌های دفاعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 رئیس مرکز آینده‌پژوهی مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی

2 پژوهشگر گروه آینده‌اندیشی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

3 دانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه آزاد قزوین

چکیده

فضای تصمیم­‌گیری دفاعی دارای مشخصه‏‌های منحصربه‌فردی است که فرایند تصمیم‏‌سازی و تصمیم‏‌گیری آن دارای ماهیت متفاوتی می­‌باشد. معادلات حاکم با ماهیتی غیرخطی، پیچیدگی، ابهام، تعدد و تنوع متغیرهای تصمیم و تغییرات محیطی سریع، ضرورت‏‌هایی را به الگوهای سیاست‌گذاری، تصمیم‏‌گیری و ارزیابی (یا به‌بیان دیگر بازخوردگیری سیاستی و تصمیم) تحمیل می­‌کند. در این بین، ارزیابی سیاستی و تصمیم چنان اهمیت دارد که برخی صاحب‌نظران درجه اهمیت آن­ را همسنگ تصمیم‏‌گیری دانسته­‌اند. در این پژوهش، افزون بر پرداختن به مفهوم عام تصمیم‏‌گیری و مؤلفه‏‌های آن، علل شکست تصمیم‏‌ها و الگوهای ارزیابی تصمیم، چارچوب مفهومی بازخوردگیری مؤثر در سازمان­‌های دفاعی نیز ارائه می‏‌گردد. برای ارائه چارچوب مفهومی از روش آمیخته و استفاده از پانل خبرگان (با حضور 12 نفر از خبرگان و تصمیم‌­گیران حوزه‌‏های سیاستگذاری و مدیریت دفاعی) بهره‌­گیری شده است. یافته­‌های تحقیق نشان می‌دهد که انگاره حاکم بر این چارچوب بایستی، رویکرد آینده‌­پژوهی در مدیریت فرایند بازخوردگیری در محیطی با ویژگی­‌های متلاطم، پیچیده، چندلایه و توأم با عدم‌اطمینان همراه با رویکردی آفندی باشد. بر این اساس رویکرد تحلیل سناریویی به­‌عنوان گزینه مطلوب که حاکم بر چارچوب مفهومی ارزیابی (بازخورد) محیط دفاعی باشد، برگزیده شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Appraisal Models and Providing a Conceptual Framework for Decision Making in Defensive Organizations

نویسندگان [English]

  • Ghasem Fouladi 1
  • Alireza Saberfard 2
  • Fatemeh Mashhadi Hajiali 3
1 Head of the Center for Future Studies of the Institute for Defense Research and Training
2 Researcher of the Future Group of the Research Policy Research Center
3 PH.D. student of Azad University of Qazvin
چکیده [English]

Security and defense space has unique characteristics which creates different atmosphere for decision-making process in this area. Complexity, ambiguity, multiplicity and diversity of decision variables, and most importantly high speed of environmental changes have imposed some essentialities to decision-making models in security and defense area. Among these cases are feedback policy and decision evaluation. Policy and decision evaluation is so important that some experts consider to its importance equal as decision-making and senior managers do not make decisions without going through this process. In this study, in addition to the general concept of the decision-making and its components, causes of the failure, an effective conceptual framework will be offered. To provide a conceptual framework we used a mixed approach, as well as the study of the background research and presenting extracted indices in the experts panel. Panel established by 12 experts in policy making and defense security to determine dimensions and discussion to provide the conceptual framework. After presenting the framework on the panel, several subjects such as continues monitoring at the strategic environment, trends analysis, to consider weak signals and drivers emphasized on the panel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Decision making
  • decision-making
  • defense
  • Scenario

مراجع

  1. الف. منابع فارسی

    1. اسکندری، مجتبی و حجت­‌الله باقری، (1390)، به­‌کارگیری سیستم‌‏های اطلاعاتی مدیریت در تصمیم‏‌گیری کاربران، فصلنامه پاسداری فرهنگی، دانشکده علوم انسانی اسلامی دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، سال اول، شماره 1.
    2. اکرامی، محمود، ناهید رهبر آبکنار و رقیه شیرنژاد، (1389)، ارزیابی مشارکت کارکنان در تصمیم‏‌گیری مدیران، دوفصلنامه فرایند مدیریت و توسعه، شماره 74.
    3. آلاردیس، روبرت.آر، (1384)، تحول در رویکرد تصمیم‏‌گیری در عرصه نبرد، ترجمه فرهاد نظری­‌زاده و کمال نیک­‌صالحی، تهران، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
    4. الوانی، سیدمهدی، (1391)، تصمیم‏‌گیری و تعیین خط­‌مشی دولتی، تهران، انتشارات سمت.
    5. امیرکبیری، علیرضا، (1377)، سازمان و مدیریت، تهران، انتشارات ملک.
    6. اولین همایش درآمدی بر روندها و کارکردهای دفاعی علوم شناختی، (1384)، تهران، مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
    7. ایمانی­‌پور، نرگس، (1393)، الگو‏های تصمیم‌­گیری کارآفرینان، متن درس الکترونیکی، دانشگاه تهران، مرکز آموزش‌‏های الکترونیکی، دانشکده کارآفرینی، سامانه آموزش الکترونیکی www.mec.ut.ac.ir8. بهاری، مجتبی، (1391)، روش سناریو، مجموعه کتابچه‌‏های آموزشی آینده­پژوهی (کتابچه سوم) تهران، مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری‏‌های دفاعی.
    9. بهرامی، فاطمه، (1392)، بررسی رابطه متغیرهای جمعیت‌شناختی، ذهن‌آگاهی و باورهای فراشناختی با سبک­‌های عمومی تصمیم­‌گیری بین مدیران دانشگاه صنعتی مالک اشتر، مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی.
    10. جمالی­ مهموئی، حمیدرضا، (1390)، ارزیابی پژوهش: رویکردها، شیوه‌‏ها و چالش­‌ها، رهیافت، شماره 49.
    11. حبیبی، نیکبخش، (1388)، کاربرد اصول نظریه آشوب در تصمیم‏‌‍گیری‏‌های دفاع هوایی، مجله سیاست دفاعی، سال هفدهم، شماره 66.
    12. حسینی، سیدحسین، (1385)، بحران چیست و چگونه تعریف می‏‌شود، فصلنامه امنیت، شماره 1 و 2.
    13. حسینی، میرزاحسن، محمدمهدی پرهیزگار و حسین عباسی­‌اسفنجانی، (1390)، ارائه الگوی آمیخته بازاریابی برای محیط‏‌های پیچیده و آشفته کسب‌و‌کار، بررسی‏‌های بازرگانی، شماره 47.
    14. رابینز، استیفن، (1388)، تئوری سازمان، ساختار و طرح سازمانی، ترجمه سیدمهدی الوانی و حسن دانایی فرد، تهران، انتشارات صفار.
    15. رابینز، استیفن، (1378)، رفتار سازمانی، ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی، جلد سوم، تهران، دفتر پژوهش‏‌های فرهنگی.
    16. رزقی رستمی، علیرضا، (1388)، فرایند تصمیم‌‏گیری و تجزیه‌و‌تحلیل مشکل، تهران، انتشارات یکان.
    17. رصافی، امیرعباس، فرشته مؤمنی، زهرا آسترکی و بهنام امینی، (1391)، کاربرد تصمیم‏‌گیری چندمعیاره در شناسایی نقاط پرحادثه، مهندسی حمل و نقل، سال سوم، شماره چهارم.
    18. زنگنه، محمدجواد و کاظم غریب­‌آبادی، (1384)، چالش‌‏های نوین، ابزارهای نوین برای تصمیم‏‌گیری دفاعی، فصلنامه مطالعات بسیج، سال هشتم، شماره 29.
    19. جانسون، استوارت، مارتین لیبیکی و گریگوری تریورتون، (1384)، چالش‌­های نوین: ابزارهای نوین برای تصمیم­‌گیری دفاعی، ترجمه محمدجواد زنگنه و کاظم غریب­‌آبادی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه.
    20. شوانک، پارلز.آر، (1370)، مبانی تصمیم‏‌گیری استراتژیک، ترجمه عباس منوریان، تهران، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
    21. شیخی­‌نژاد، فاطمه، (1387)، مروری بر مدل‏‌های تصمیم‌‏گیری، عصر مدیریت، سال دوم، شماره هفتم.
    22. صفری، حسین و محمدرضا فتحی، (1393)، تدوین و اولویت­‌بندی راهبردهای مدیریت منابع انسانی با استفاده از فنون SWOT، ANP و AHP، دوفصلنامه پژوهش‏‌های مدیریت منابع انسانی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، سال ششم، شماره 2.
    23. عبیری، غلامحسین، (1386)، نظام‏‌های تصمیم‏‌گیری و عوامل تعیین­‌کننده، ماهنامه بانک و اقتصاد، شماره 87.
    24. عزیزی، مجید و محمد مدرس‌­یزدی، (1392)، تصمیم‏‌گیری با فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و فرایند تحلیل شبکه­‌ای (ANP) و کاربردهای آن‌ها در علوم و صنایع چوب و کاغذ، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
    25. فربودی، یوسف، (1379)، خطای تصمیم‏‌گیری مدیران، دانش مدیریت، سال سیزدهم، شماره 50.
    26. کزازی، ابوالفضل، حبیب­‌اله طباطباییان، محمدتقی تقوی­‌فرد و امیر ناظمی، (1390)، شناسایى راهبردهاى شکست­‌پذیر در اسناد توسعه فناورى اطلاعات کشور با استفاده از روش برنامه­‌ریزى فرض‌بنیاد، بهبود مدیریت، سال پنجم، شماره 2، پیاپى 13.
    27. گلزار ادبی، رامین، (1385)، شبیه‏‌سازی در تصمیم‏‌گیری­‌های مدیریتی، ماهنامه تدبیر، سال هجدهم، شماره 177.
    28. گیلانی­‌نیا، شهرام، (1382)، طبقه‌‏بندی محیط برنامه­‌ریزی سازمانی، ماهنامه تدبیر، سال چهاردهم، شماره 138.
    29. لمپرت، رابرت، استیون پوپر و استیون بنکز، (1385)، برنامه­‌ریزی پابرجا برای یک قرن، ترجمه وحید وحیدی‌مطلق، تهران، اندیشکده صنعت و فناوری (گروه آینده‌پژوهی).
    30. محمدمرادی، اصغر و اخترکاوان، مهدی، (1388)، روش­‌شناسی مدل­‌های تحلیل تصمیم­‌گیری چندمعیاره، مجله آرما‌ن‌شهر، شماره 2.
    31. ملکی، عباس، (1385)، کندوکاو در سیاست خارجی ج.ا.ایران (1): مفاهیم مطرح و فرایند انجام در سیاست خارجی ج.ا.ایران، راهبرد توسعه، سال دوم، شماره پنجم.
    32. ملکی، عباس، (1385)، برنامه‌­ریزی مبتنی بر سناریو راهی برای کم‌ کردن آفات تصمیم‌‏گیری، فصلنامه راهبرد، شماره 8.
    33. مؤمنی، منصور و مجید اسماعیلیان، (1385)، کاربرد شبیه‏‌سازی در عدم‌اطمینان فرایند تصمیم‏‌گیری چندمعیاره، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره 4.
    34. موفات، جیمز، (1387)، مجموعه دگرگونی در عصر اطلاعات، فرضیه پیچیدگی و جنگ شبکه­‌محور، ترجمه عبدالمجید کرامت­‌زاده، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکز آینده‌­پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
    35. مهدوی، عبدالمحمد، (1381)، جستجوی اسناد پیچیده برای تصمیم‌‏گیری، تحول اداری، شماره‌های 35 و 36.
    36. ولیوندزمانی، حسین، محمدرضا لونی و غلامرضا ملکی، (1391)، تصمیم‌‏سازی و تصمیم‌‏گیری در محیط‏‌های نظامی، تهران، انتشارات دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش ج.ا.ایران.
    37. هاموند، جان، رالف کینی و هوارد رایفا، (1384)، انتخاب‌‏های هوشمندانه یک راهنمای کاربردی برای تصمیم‏‌گیری بهتر، ترجمه سیاوش ملکی­‌فر، تهران کرانه علم.
    38. یزدان­‌فام، محمود، (1390)، آینده‌­شناسی و برآورد محیط راهبردی، لازمه تصمیم­‌گیری بهتر در امنیت ملی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره چهارم.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Chen, Shuwei, Liu, Jun, Wang, Hui& Augusto, Juan Carlos, (2012), Ordering based decision making A survey. Information Fusion, 14.
    2. Cil, Ibrahim, Mala, Murat, (2010), A multi-agent architecture for modelling and simulation of small military unit combat in asymmetric warfare. Expert Systems with Applications, No. 37.
    3. Comes, Tina, Wijngaards, Niek& Van de Walle, Bartel, (2014), Exploring the future: Runtime scenario selection for complex and time-bound decisions. Technological Forecasting & Social Change,Vol. 97.
    4. Dionne-Odom, J. Nicholas, Willis, Danny G. , Bakitas, Marie, Crandall, Beth& Grace, Pamela J, (2015), Conceptualizing surrogate decision making at end of life in the intensive care unit using cognitive task analysis. Nurs Outlook, No 63.
    5. Jennings, David, (1998), Strategic guidelines for outsourcing decisions”. Strategic Change, Vol 6 Issue 2.
    6. Kaplan, Robert S. Norton, David P, (2004), The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action, Boston: Harvard Business School Press.
    7. Keast, Sarah& Towler, Michial, (2009), Rational Decision-making for Managers An Introduction. John Wiely and Sons. Ltd. , Publication.
    8. McDermott, Tom, Rouse, William, Goodman, Seymour, Loper, Margaret, (2013), Multi-level Modeling of Complex Socio-Technical Systems .Procedia Computer Science, No. 16.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار