مقاله پژوهشی: تبیین مرحله پیاده‌سازی الگوی تدوین رهنامه نظامی ج.ا.ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکترای علوم دفاعی راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی و مدرس دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص)

چکیده

رهنامه نظامی راهبردی، قواعدی بنیادی و چارچوب نظام‌مند و اصول ریشه‌ای است که حاصل دانش، تجربه، مطالعه، تحلیل و آزمایش گردآوری‌شده و چگونگی به‌کارگیری توانمندی‌ها به‌منظور دستیابی به هدف‌های نظامی و در کل چگونگی جنگیدن نیروهای مسلح در صحنه جنگ را مشخص می‌نماید. با بررسی فرایندهای گوناگون مطالعات داخلی و تطبیقی، الگوی تدوین رهنامه نظامی ج.ا.ایران شامل پنج مرحله اساسی، گرد‌آوری اطلاعات؛ طرح‌ریزی؛ تولید؛ پیاده‌سازی و بازخورد ارائه گردیده که بُعد (مرحله) پیاده­‌سازی از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد.هدف این مقاله تبیین مرحله پیاده‌سازی الگوی تدوین رهنامه نظامی ج.ا.ایران می‌باشد. تحقیق از نوع کاربردی- توسعه‌ای است و رویکرد آن آمیخته و از روش موردی- زمینه‌ای استفاده شده است. و روش گرد‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌­ای و میدانی است. داده‌­های تحقیق با تحلیل محتوا تجزیه‌و‌تحلیل گردیده است. قلمرو مکانی این تحقیق کشور ج.ا.ایران و قلمرو موضوعی آن در سطح راهبردی است. حجم جامعه نمونه با جامعه آماری منطبق بوده و تمام‌شمار و به تعداد 30 نفر انتخاب گردیده است. نتایج بیانگر آن است که مهم‌ترین عوامل بُعد (مرحله) پیاده‌­سازی رهنامه شامل پنج عامل (ساختار سازمانی موردنیاز، فناوری موردنیاز، تربیت و آموزش، تدوین/ اصلاح راهبرد و راهکنش‌ها (تاکتیک‌ها) و تهیه طرح‌ها) و 12 زیرعامل (سازماندهی، برش‌های (راهبردی، عملیاتی و راهکنشی)، تجهیزات، فرایندها، روش‌ها، آموزش انفرادی، آموزش یگانی، بازدارندگی، آفندی، پدافندی، عملیاتی و توسعه‌ای) می­‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Implementation Stage of the Formation Pattern of the Military Doctrine of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Behzad Ghaffari
PhD in Strategic Defense Sciences, University and Higher Institute of National Defense and Strategic Research, and lecturer at Khatam Al-Anbia University of Air Defense
چکیده [English]

The Strategic Military Guide refers to the basic rules and systematic framework and principles that result from knowledge, experience, study, analysis and testing, and the way to use capabilities to achieve military objectives and in general the way the armed forces fight on the battlefield. By examining the various processes of internal and comparative studies, the formation pattern of the military doctrine of the Islamic Republic of Iran, includes five basic stages: Gathering information, planning, manufacturing, implementation and feedback provided. The dimension (stage) of implementation is very important among these five stages. The aim of this research is to explain the implementation stage of the formation pattern of the military guide of the Islamic Republic of Iran. This research is an applied-developmental one and it has used a mixed and case-contextual approach. The research data were analyzed by content analysis. The spatial territory of this research is Islamic Republic of Iran and its thematic territory is at the strategic level. The size of the sample population is consistent with the statistical population and a sample of 30 individuals have been selected. The results indicate that the most important factors regarding the dimension (stage) of the implementation of the guideline include five factors (the required organizational structure, required technology, training, formulation/ improvement of strategy and tactics, and preparation of plans) and 12 sub-factors (organization, sections (Strategic, operational and strategic), equipment, processes, methods, individual training, unit training, deterrence, offensive, defense, operational and development).

کلیدواژه‌ها [English]

  • doctrine
  • military doctrine
  • implementation
  • doctrine compilation pattern
  • conceptual pattern
الف. منابع فارسی
1. پاتاجو، نوئل (1384)، راهنمای تدوین رهنامه، ترجمه داوود علمایی، تهران: نشر دانشکده فرماندهی و ستاد، دوره عالی جنگ سپاه.
2. تهامی، سید مجتبی (1384)، امنیت ملی (دکترین، سیاست‌های دفاعی و امنیتی)، تهران: انتشارات آجا با مشارکت دانشگاه عالی دفاع ملی.
3. ثروتی، محسن و مظلوم، علی (1389)، راهنمای تدوین رهنامه، تهران: ستاد کل نیروهای مسلح، دبیرخانه هیئت عالی تجدیدنظر در آیین‌نامه‌های نیروهای مسلح، دفتر نشر.
4. ثروتی، محسن، مظلوم، علی، باقری، مسعود، خسروی، خسرو، ثروتی، عباس، بنی‌­طبا، سیدعلیرضا، بصیرت‌فرد، محمد و عزیزی، علی (1391) راهنمای آموزشی تدوین دکترین، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
5. حبیبی، نیک‌بخش (1389)، راهنمای تدوین دکترین نیروی هوایی، تهران: دفتر پژوهش‌های نظری و مطالعات راهبردی.
6. دانش‌آشتیانی، محمدباقر،(1392)، اصول و روش تدوین دکترین نظامی، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال دوم، شماره 3.
7. زهدی‌نسب، یعقوب (1386)، مقایسه سیاست دفاعی با راهبرد دفاعی و رهنامه دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال پنجم، شماره 17.
8. زهدی‌نسب، یعقوب، مرادی، محسن، ولیوندزمانی، حسین، آقاامحمدی، داوود، قنبری جهرمی، محمدحسین، غفاری، بهزاد، مهرابادی، حامد، هاشمی‌­تبار، سیداصغر، حاجی­زاده، محمدعلی و ریوندی، رضا (1397)، مطالعه گروهی: طراحی الگوی تدوین و توسعه رهنامه نظامی نیروهای مسلح ج.ا.ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع ملی.
9. شاه‌محمدی، محمد (1393)، تدوین رهنامه پدافند غیرعامل ج.ا.ایران در برابر تهدیدات ناهمگون، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع ملی.
10. عبدالله‌خانی، علی (1383)، نظریههای امنیت؛ مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی رهنامه امنیت ملی (1)، تهران: انتشارات ابرار معاصر تهران.
11. فولادی، قاسم (1387)، راهبرد نظامی رژیم اشغالگر قدس 60 سال اشغالگری و تجاوز، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
12. فهیمی خامنه، امیر (1394)، تدوین رهنامه هوانیروز با تأکید بر جنگ ناهمطراز، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع ملی.
13. قنبری جهرمی، محمدحسین (1396)، کلیاتی پیرامون رهنامه نظامی، تهران: پژوهشکده دفاعی و امنیتی دانشگاه امام حسین(ع).
14. محمدنژاد، میرعلی و نوروزی، محمدتقی (1378)، فرهنگ راهبرد، تهران: نشر سنا.
15. معاونت آموزش نیروی پدافند هوایی آجا (1398)، رهنامه آموزش نیروی پدافند هوایی آجا.
16. نوروزی، محمدتقی (1391)، رهنامه دفاعی امنیتی، تهران: بنیاد قرآن و عترت به سفارش مرکز مطالعات تحول.
 
ب. منابع انگلیسی
1. Beasley LTC James (2008); Army, Joint and Allied Joint Doctrine Development Overview; Joint and Allied Joint Doctrine Division; Army Capabilities Integration Center (ARCIC).
2. CHARLES E. Harris (2012), TRADOC Regulation 25-36, Department of the Army Headquarters, United States Army Training and Doctrine Command Fort Eustis, Virginia 23604-5700
3. CJCSM 5120.01A (2014), JOINT DOCTRINE DEVELOPMENT PROCESS, JOINT STAFF WASHINGTON, D.C. 20318
4. Group Captain Nitaya Imanotai;(1997); CREATING THE ROYAL THAI AIR FORCE DOCTRINE PROCESS; AIR WAR COLLEGE; AIR UNIVERSITY; Maxwell Air Force Base, Alabama
5. LTGEN NOEL A COBALLES (2014); PHILIPPINE ARMY DOCTRINE DEVELOPMENT SYSTEM; PHILIPPINE ARMY MANUAL 8-01; 2nd Edition; Philippine Army