تبیین چالش‌های دفاعی- امنیتی توسعۀ دریامحور در مقیاس منطقه‌ای و بین‌المللی سواحل مکران از منظر جغرافیای سیاسی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی پردیس بین‌المللی کیش- دانشگاه تهران

2 استادیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

امروزه توسعه­‌یافته‌ترین شهرها در حاشیۀ سواحل دریاها و اقیانوس‌ها شکل گرفته‌اند و بین موجودیت و بقای این شهرها و توسعۀ دریا­محور یک ارتباط متقابل وجود دارد و امروزه رویکردی ژئواکونومیکی بر سواحل استوار است. بنابراین، سواحل جنوب ‌شرقی ایران (سواحل مکران) کشور را به سازۀ اقیانوسی پیوند داده و موجب ارتقای وزن ژئوپلیتیکی و کارکردهای ژئواکونومیکی آن می‌گردد. در پژوهش حاضر سؤال اصلی عبارت است از اینکه چالش‌های دفاعی و امنیتی توسعۀ دریامحور در سواحل مکران از منظر جغرافیای سیاسی در مقیاس منطقه‌ای و بین­‌المللی کدامند؟ در همین راستا روش پژوهش در این تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی (استفاده از پرسشنامه براساس طیف لیکرت) است. تجزیه‌­و­تحلیل به­‌دست آمده از این پژوهش با استفاده از نرم­‌افزار آماری SPSS-23 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده ‌است. اطلاعات در این مقاله بیانگر بخشی از چالش‌هایی است (چالش‌های دفاعی- امنیتی در دو مقیاس منطقه‌ای و بین‌المللی) که برگرفته شده از رسالۀ دکتری با موضوع چالش‌های توسعۀ دریامحور در سواحل مکران از منظر جغرافیای سیاسی می‌باشد، در این پژوهش به آن پرداخته شده‌ است. نتایج به­‌دست آمده بیانگر این است که چالش‌های دفاعی- امنیتی در مقیاس منطقه‌ای با میانگین 3/59 از وزن و میانگین بالاتری نسبت به چالش‌های دفاعی- امنیتی در مقیاس بین­‌المللی با میانگین 3/50 برخوردار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Defense-Security Challenges of Sea-Based Development at the Regional and International Scale of Makran Coasts from the Perspective of Political Geography

نویسندگان [English]

  • Alireza Barati 1
  • Seyed Abbas Ahmadi 2
  • Bahador Zarei 2
1 PhD Student in Political Geography, Kish International Campus, University of Tehran
2 Assistant Professor, Department of Political Geography, University of Tehran
چکیده [English]

Nowadays, the most developed cities are formed alongside the coasts of the seas and oceans, and there is an interrelationships between the existence and survival of these cities and sea-based development, and there exist a geo-economics approach on the coasts. Therefore, the southeastern coast of Iran (Makran coasts) connects the country to the oceanic structure and promotes its geopolitical weight and geo-economics functions. In this study, the main question is as the following: What are the defense and security challenges of sea-based development on the Makran coast from the perspective of political geography on a regional and international scale? In this respect, the method of this study was a descriptive survey (using a questionnaire based on Likert scale). The analysis obtained from this study was performed using SPSS-23 statistical software at two levels of descriptive and inferential statistics. The collected data in this paper represents some of the challenges (defense-security challenges at both regional and international scales) which are taken from the doctoral dissertation on the challenges of maritime development on Makran coasts from the perspective of political geography. The results show that the defense-security challenges on a regional scale with an average of 3.59 have a higher weight and average than the defense-security challenges on an international scale with an average of 3.50.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Challenges
  • defense-security
  • seaside development
  • Makran coasts
  • political geography

مراجع

الف. منابع فارسی
1. امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، مجموعة بیانات، قابل دسترسی در: www.khamenei.ir
2. احمدی، عباس، پارسایی، اسماعیل (1384)، جایگاه ایران در نظریه‌های ژئوپلیتیک، دومین کنگره انجمن ژئوپلیتیک ایران، تهران.
3. احمدی‌پور، زهرا، علوی، سیدعلی، هیودی، محمدرضا (1390)، تبیین عوامل ناامنی در جنوب شرق ایران، فصلنامۀ مطالعات امنیت اجتماعی، سال دوم، شمارۀ 27.
4. ازغندی، علیرضا، روشندل، جلیل (1392)، مسائل نظامی و استراتژیک معاصر، تهران: انتشارات سمت.
5. ازکیا، مصطفی، غفاری، غلامرضا (1393)، جامعه‌­شناسی توسعه، تهران: انتشارات کیهان.
6. بایبوردی، اسماعیل (1388)، توسعه سیاسی و امنیت ملی (مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران)، تهران: انتشارات فرادید.
7. جعفری­‌ولدانی، اصغر (1388)، چالش‌ها و منازعات در خاورمیانه، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
8. جعفری‌ولدانی، اصغر (1387)، ژئوپلیتیک جدید دریای سرخ و خلیج فارس، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزرات امور خارجه.
9. حافظ‌نیا، محمدرضا (1382)، جزوۀ درسی دورۀ کارشناسی ارشد درس نظریه‌ها و مفاهیم ژئوپلیتیک، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
10. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال‌ (1383)، طرح خاورمیانه بزگ و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال هفتم، شمارۀ 3.
11. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا (1382)، دهیاری‌ها ومدیریت توسعه پایدار، نشریۀدهیاری‌ها، سال اول، شمارۀ 2.
12. صفوی، سیدیحیی، نامی، محمدحسن، جلالی‌­نسب، عبداله (1395)، جغرافیای امنیتی مرز ایران و افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ج.ا.ایران، فصلنامۀ راهبرد دفاعی، سال چهاردهم، شمارۀ 53.
13. عزتی، عزت‌الله (1363)، جغرافیای نظامی ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
14. عزتی، عزت‌­الله (1387)، ژئواستراتژی در قرن بیست‌ویکم، تهران: انتشارات سمت.
15. عزتی، عزت‌الله (1390)، ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران: انتشارات سمت.
16. علی‌پور، عباس، هاشمی، مصطفی، فرهادی‌خواه حسین (1395)، بررسی ملاحظات سیاسی- امنیّتی- دفاعی آمایش سرزمین با استفاده از مدل SWOT، پژوهشنامۀ جغرافیای انتظامی، سال چهارم، شماره 16.
17. عندلیب، علیرضا (1380)، نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی، تهران: انتشارات دانشکدۀ فرماندهی و ستاد سپاه.
18. فرجی‌راد، عبدالرضا، جهان‌تیغ، رضا، سیاری، حبیب‌الله، سرور، رحیم (1395)، بررسی ظرفیّت‌های ژئوپلیتیکی سواحل مکران و نقش آن در امنیّت پایدار منطقة جنوب شرق، فصلنامۀ راهبرد دفاعی، سال چهاردهم، شمارۀ 55.
19. قاسمی، محمدعلی (1387)، نسبت امنیّت انسانی و توسعه پایدار، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال یازدهم، شمارۀ 3.
20. کریمی‌­پور، یدالله، محمدی، حمیدرضا، عزیززاده طسوج، محسن، سلیم‌­نژاد، ندیمه (1395)، تفاوت‌های راهبردی سواحل ایران، فصلنامۀژئوپلیتیک، سال دوازدهم، شمارۀ 1.
21. کمپ، جفری، هارکاوی، رابرت (1383)، جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، ترجمه سیدمهدی حسینی متین، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
22. لسترنج (1367)، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمۀ محمود عرفان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
23. لورو پاسکال، توال، فرانسوا (1381)، کلیدهای ژئوپلیتیک، ترجمۀ حسن صدوق‌ونینی، تهران: انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.
24. محمدحسینی، مسعود، علیپور، عباس (1391)، سنجش تهدیدهای امنیّتی در جنوب شرق ایران (با تاکید بر امنیت مرزی)، فصلنامۀ سیاست دفاعی، سال بیستم، شمارۀ 78.
25. میرحیدر، درّه (1380)، مبانی جغرافیای سیاسی، تهران: انتشارات سمت.
 
ب. منابع انگلیسی
1. Dikshit, R. (1982). Political Geography. Delhi.
2. Neumann, Barbara, Athanasios T. Vafeidis, Juliane Zimmermann, Robert J. Nicholls (2015), Future Coastal Population Growth and Exposure to Sea-LevelRise and Coastal Flooding, A Global Assessment, PLOS ONE, Available at: https://www.researchgate.net/publication/273440105.
راهبرد دفاعی
دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 74
همه مقاله‌های این شماره پژوهشی می‌باشند.
تیر 1400
صفحه 55-86

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار