آینده‌پژوهی عوامل مؤثر بر محور مقاومت با تأکید بر ناآرامی‌های اجتماعی عراق و لبنان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مدیریت آینده‌پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

2 کارشناسی فناوری اطلاعات دانشگاه آزاد تهران جنوب

چکیده

آنچه در واپسین ماه­‌های سال 2019 و در ماه­های آغازین سال2020 باعنوان درگیری‌­های مردمی در اعتراض به فساد در عراق و لبنان شاهد بودیم، با وجود ظاهر آن و مطالبات مردم این کشورها در مبارزه با فساد و نیز ترورهای هدفمند سردار شهید سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس و سرانجام انفجار در بندر بیروت که منجر به کشته و مجروح شدن هزاران نفر و بی­‌خانمان شدن چندصد هزار نفر و در آخر سقوط دولت قانونی لبنان شده است، نگران­‌کننده بوده و به­‌نظر می‌­رسد به‌­منظور ناکارآمدسازی دولت­‌های محور مقاومت و ایجاد بحران‌­های اجتماعی برای پراکنده کردن کشورهای عضو محور در جریان است. هدف این تحقیق تببین وضعیت آیندۀ محور مقاومت در منطقه با تأکید بر ناآرامی‌­های اجتماعی در عراق و لبنان و سؤال آن شناسایی وضعیت آیندۀ محور مقاومت با تأکید برناآرامی­‌های اجتماعی در این دو کشور است. این پژوهش به روش آمیخته انجام پذیرفته و داده‌­ها با مرور ادبیات و مصاحبۀ خبرگان گردآوری و به‌­واسطۀ پرسشنامه‌­ای که روایی آن به­‌واسطۀ روش مثلث­‌سازی خبرگان و منابع و پایایی ابزار با کمک آلفای کرونباخ ارزیابی شده و در خلال جلسه‌­های خبرگی، راهکارهای مدیریت مسائل مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق از اثرگذاری بالا و همزمان اثرپذیری بالای سیاست‌های منطقه‌­ای آمریکا، اثرگذاری بالای گسترش تروریسم و نیز اثرپذیری بالای سیاست‌­های منطقه‌­ای ج.ا.ایران و نیز توسعۀ محور مقاومت حکایت دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Futures Studies of Factors Affecting the Axis of Resistance with an Emphasis on the Social Turmoil in Iraq and Lebanon

نویسندگان [English]

  • Mohsen Norouzi 1
  • Davoud Fayazi 1
  • Hamed Seyf 2
1 PhD in Futures Studies Management, Supreme National Defense University
2 IT Expert , South Tehran Azad University
چکیده [English]

What we saw in the last months of 2019 and in the early months of 2020 as popular clashes in protest to corruption in Iraq and Lebanon, despite its appearance and the demands of the people of these countries in fight against corruption and the targeted assassinations of martyr Qasem Soleimani and martyr Abu Mahdi al-Mohandes, and finally the explosion in the port of Beirut, which killed and injured thousands and left hundreds of thousands homeless, and finally the fall of the legitimate Lebanese government, are worrying and seem to be in order to make the resistance-oriented states dysfunctional and create social crises to disperse the member-oriented countries. The aim of this study was to explain the future situation of the resistance axis in the region with emphasis on social unrest in Iraq and Lebanon and the question is to identify the future situation of the resistance axis with emphasis on social unrest in these two countries. This study was conducted using a mixed method and the data were collected by reviewing the literature and interviewing experts using a questionnaire whose validity was assessed by the method of triangulation of experts and sources. The reliability of this instrument was done through using Cronbach's alpha. During the expert meetings, problem management strategies were analyzed. The results of the study showed the high and simultaneous impact of US regional policies, the high impact of the spread of terrorism, as well as the high impact of the policies of I.R. of Iran and the development of the resistance axis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures studies
  • axis of resistance
  • social turmoil
  • Iraq and Lebanon
1. آدمی، علی، کشاورز مقدم، الهام (1394) جایگاه مجموعه امنیتی محور مقاومت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ علمی پژوهشی سیاسی جهان اسلام، سال چهارم، شمارۀ 14.
2. آقامحمدی، زهرا، بصیری، محمدعلی (1396) آینده‌­پژوهی خاورمیانه طی سه دهه آتی، تحلیل روندهای مقابله با تروریسم در سطح بین الملل، فصلنامۀ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دورۀ 9، شمارۀ 31.
3. اخوان کاظمی، مسعود، صادقی، سیدشمس‌­الدین، پروندی، ایوب (1397)، آینده­‌پژوهی گروه‌­های تکفیری و تأثیر آنها بر منازعات منطقه‌­ای در غرب آسیا، فصلنامۀ پژوهش‌­های راهبردی سیاست، سال ششم، شمارۀ 24، پیاپی 54.
4. ترابی، قاسم، موسوی، مژگان (1396)، سناریوهای پیشِ‌­روی سوریه و امنیت ایران، پژوهش­نامۀ ایرانی سیاست بین‌­الملل، دورۀ 6، شمارۀ 1.
5. ترکی، هادی، ستوده‌­آرایی، محمد (1398)، حزب­‌الله به مثابه یک جنبش سیاسی- اجتماعی، دوفصلنامۀ علمی جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 7، شمارۀ 2.
6. حاجیانی، ابراهیم، همتی، علیرضا (1394)، مروری بر الگوهای روش تحلیل تاثیر متقابل و معرفی الگویی با منطق همبستگی، فصلنامۀ آینده‌­پژوهی مدیریت، سال 26، شمارۀ 102.
7. حاجیانی، ابراهیم، سیمبر، رضا، قربانی، ارسلان و رنجبر حیدری، وحید (1395)، شناسایی و تبیین عوامل و پیشران‌­های مؤثر بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس درافق ده‌­ساله با بهره‌­گیری از روش میک­‌مک، فصلنامۀ آینده‌­پژوهی دفاعی، سال اول، شمارۀ 2.
8. خسروی، ملک‌­تاج، خسبانی یزدانی، احسان (1397)، آینده عراق و سناریوهای مربوط به آن 2010-2020، فصلنامۀ مطالعات روابط بین­‌الملل، سال دوازدهم، شمارۀ 46.
9. ربانی، طاها (1392)، روش تحلیل ساختاری، ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیرهای مؤثر بر آینده موضوعات شهری، اولین همایش ملی آینده‌پژوهی، تهران.
10. رشیدارده، حبیب­‌الله، خزایی، سعید (1395)، شناسایی عوامل مؤثر راهبردی بر آینده صنعت بانکداری، فصلنامۀ مدیریت و توسعه، دورۀ 29، شمارۀ 3.
11. ساسانیان، سعید (1398)، تأثیر مشروعیت اجتماعی حزب­‌الله لبنان بر بازدارندگی آن در مقابل رژیم صهیونیستی، دوفصلنامۀ جامعه‌­شناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 7، شمارۀ 1.
12. شفیعی، نوذر، مرادی، احمد (1388)، تأثیر جنگ 33 روزه برموقعیت منطقه‌­ای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ تحقیقات سیاسی و بین‌الملل دانشگاه آزاد شهرضا، سال اول، شماره اول.
13. صادقی، سیدشمس­الدین، لطفی، کامران (1395) بحران یمن، جدال ژئوپلیتیکی محور محافظه­‌کاری با محور اسلامی، فصلنامۀ علمی پژوهشی سیاست جهانی، دورۀ پنجم، شمارۀ اول.
14. صالحی، حمید (1391)، بیداری اسلامی و تکوین نظم نوین منطقه­‌ای در خاورمیانه، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، شمارۀ اول.
15. علی­پور، جواد، قیطاسی، سجاد (1396)، آینده‌­پژوهی بحران سیاسی- امنیتی سوریه بر پایۀ سناریونویسی، فصلنامۀ پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، دورۀ ۷، شمارۀ ۴.
16. علیدادی، شهربانو (1390) انقلاب ایران و ژئوکالچر مقاومت در سیاست بین­‌الملل (2011-1979)، فصلنامۀ سیاست مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 41، شمارۀ 4.
17. قاسمی، بهزاد (1397) ژئوپلیتیک محور مقاومت و امنیت ملی ج.ا.ایران بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی، فصلنامة آفاق امنیت، سال یازدهم، شماره 38.
18. گلشنی، علیرضا، باقری، محسن (1391) جایگاه حزب­‌الله لبنان در استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ تحقیقات سیاسی و بین‌­الملل شهرضا، دوره 4، شمارۀ 11.
19. لیوننبرگ، فردریک (1390)، روش­‌های تحقیق و نگارش پایان‌­نامه، ترجمۀ وجه‌­الله قربانی‌زاده، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
20. منتظران، جاوید، قربانی، سعید (1395)، آینده‌­پژوهی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در بستر تحولات ژئوپلتیکی، تمامیت ارضی و بحران­های داخلی عراق، فصلنامۀ سیاست دفاعی، دورۀ 25، شمارۀ 97.
21. منتظران، جاوید، قربانی، سعید (1396)، سناریوهای پیشِ‌­روی آیندۀ عراق و تحلیل دورنمای حقوقی بین‌المللی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دورۀ 7، شمارۀ 24.
22. مولایی، محمدمهدی، طالبیان، حامد (1394)، آینده‌­پژوهی مسائل ایران با روش تحلیل ساختاری، فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال 23، شمارۀ 88.
23. میرحسینی، سیدمحسن، رحیم‌­پور اصل، ایرج (1398)، سناریوهای پیش­روی ایران در بحران­‌های سوریه و عراق و راهبردهای برو‌ن‌­رفت از آنها، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دورۀ 9، شمارۀ 30.
24. نجفی، حیدر، خالقی‌­پور، بشیر (1395)، آینده‌­پژوهی ساختار سیاستی الگوی (1404)، اولین همایش بین‌المللی مدیریت نوین در افق (1404)، تهران.