تحلیل شاخص‌های حدی بارشی در دوره 2010-1981 با رویکردی نظامی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته مقطع دکتری اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استاد اقلیم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی

4 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فارابی، تهران، ایران

چکیده

از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده پیروزی و شکست نیروهای نظامی در صحنه نبرد، شناخت کامل آب‌وهوا و تأثیر آن بر جابه‌جایی نیروها، حمل‌ونقل تجهیزات سنگین، عملکرد سلاح‌های دو طرف جنگ است. همچنین نقش برخی عوامل زیست‌محیطی در بروز جنگ و یا بقای یک سرزمین و جابه‌جایی جمعیت می‌تواند این عوامل را به‌عنوان تهدیدهای امنیتی نوین مطرح کند. هدف از این تحقیق، شناخت جغرافیای ایران در قالب شاخص‌های حدی بارشی تغییر اقلیم (از لحاظ نظامی) بوده که با الگوبرداری از شاخص‌های (کمیسیون) اقلیم‌شناسی سازمان هواشناسی جهانی و پهنه‌بندی هر یک از آن‌ها در سامانه اطلاعات جغرافیایی و وزن‌دهی شاخص‌ها با روش AHP  در دوره 30 ساله 2010-1981 در دو گروه جامعه آماری (51 ایستگاه همدیدی هواشناسی و توزیع پرسشنامه بین80 نفر به‌عنوان جامعة آماری برای وزن‌دهی شاخص‌ها) انجام شد. نتایج نشان داد با توجه به فراوانی بالای رخدادهای حدی بارش در نیمة غربی و شاخص‌های خشکسالی در نیمه شرقی نسبت به استقرار و نگهداری تجهیزات و سامانه‌های آمادی و ساماندهی نیروهای نظامی باید این موضوع را مدنظر داشت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

الف. منابع فارسی
1. افشردی، محمدحسین (1377)، نقش جغرافیا در برتری نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی، ارائه‌شده در مجموعه مقالات همایش کاربردهای دفاعی- امنیتی جغرافیا، تهران، دانشگاه امام حسین(ع).
2. بخارایی‌زاده، مهدی (1387)، نقش و جایگاه دفاع غیرعامل در دیپلماسی امنیتی جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی، گزارش شماره 9438.
3. احمدی، محمود، علیجانی، بهلول (1386)، تحلیل فضایی نقش اقلیم بر تجهیزات و ادوات نظامی در ایران، فصلنامه سرزمین، سال چهارم، شماره 13.
4. افروشه، رضا، سعیدی، علی، مختاری، داود (1391)، نقش عناصر آب‌وهوایی بر فعالیت نیروهای نظامی استان آذربایجان شرقی با استفاده از شاخص دمای فیزیولوژی، ارائه‌شده در: پنجمین کنگره بین‌المللی جغرافی‌دانان جهان اسلام، تبریز.
5. پاینده، نصرالله (1384)، پهنه‌بندی دمای مؤثر در سطح کشور با تأکید بر جغرافیای نظامی، رساله دکتری، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، گروه جغرافیا.
6. تقوی، فرحناز، محمدی، حسین (1384)، روند شاخص‌های حدی دما و بارش در تهران، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 53.
7. حسینی، سیدامیر، فرج‌زاده، منوچهر (1387)، تحلیل و پهنه‌بندی زمانی و مکانی یخبندان در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، گروه جغرافیا.
8. درویشی، رمضان علی (1378)، بررسی دمای آسایش محور شاهرود – سمنان از دیدگاه نظامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تهران، گروه جغرافیا.
9. دالایی، حمیده، علیجانی، بهلول، احمدی، محمود (1388)، تحلیل آماری دماهای یخبندان با رویکرد مدیریت ریسک یخبندان‌های جاده‌ای در استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری»، فصلنامه علمی پژوهشی مهندسی حمل‌ونقل، سال دوم، شماره 2.
10. دالایی، حمیده، فرج‌زاده اصل، منوچهر، گندم‌کار، نامی، محمدحسن (1394)، تهیه پایگاه داده اقلیمی و پهنه‌بندی مخاطرات اقلیمی ایران (دما، بارش و بادهای حدی) با رویکرد پدافند غیرعامل 2010-1981، رساله دکتری، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، گروه جغرافیا.
11. رحیم‎زاده، فاطمه، هدایت دزفولی، مریم، پوراصغریان، آرزو (1386)، ارزیابی روند و جهش نمایه‌های حدی دما و بارش در استان هرمزگان، جغرافیا و توسعه، شماره 21.
12. رستمی، علی‌اکبر (1384)، قرن بیست؛ قرن سیاه نظامی‌گری، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی حدیث عشق.
13. سازمان حفاظت محیط زیست (1389)، سومین گزارش ملی تغییر آب‌وهوا، تهران، دفتر ملی تغییر آب‌وهوا.
14. سازمند، بهاره (1392)، تغییر اقلیم و امنیت زیست محیطی جنوب شرق آسیا؛ واکاوی فعالیت‌های آ.سه.آن، فصلنامه سازمان‌های بین‌المللی، سال اول، شماره 2.
15. فشارکی، سیدجواد و محمودزاده، امیر (1391)، فرهنگ توصیفی دفاع غیرعامل، تهران، انتشارات علم‌آفرین.
16. فرج‌زاده، منوچهر (1392)، مخاطرات اقلیمی ایران، تهران، انتشارات سمت.
17. کالینز، جان ام (1384)، جغرافیای نظامی، ترجمه محسن آهنی و محمدرضا بهرام، تهران، انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).
18. کاویانی‌راد، مراد (1390)، امنیت زیست‌محیطی از منظر ژئوپلیتیک، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 20.
19. مصلی‌نژاد، عباس (1387)، بررسی جنبه‌های مختلف امنیت زیست‌محیطی با رویکرد مکتب انتقادی»، مجله محیط‌شناسی، سال 3، شماره 46.

 

ب. منابع انگلیسی

  1. Ahsan Uddin Ahmed, J.V. Revadekar, Madan Lal Shrestha, K.H.M.S. Premalal (2009), Final Report for APN Project: ARCP2008-10CMY-Sheikh.
  2. Bonsal, B.R, Zhang, L.A. Vincent, and W.D. Hogg (2001), Characteristics of Daily and Extreme Temperature Over, Canada Journal Climate, No.14.
  3. Yanga, Emmy Anne (19-20 May 2011), Climate Change & ASEAN, Presented at: the First International Conference in International Relations, Bangkok, Thammasat University.
  4. Bulygina, O.N, Razuvaev, V.N, Korshunova, N.N and YaGroisman, P (2007), Climate Variations and Changes in Extreme Climate Events in Russia, Iop Publishing Environmental Research Letters, Environ. Res. Lett, 2.
  5. Collins, D.A, Della-Marta, P.M, Plummer, N and B.C Trewin (2000), “Trends in Annual Frequencies of Extreme Temperature Events in Australia”, Australian Meteorological Magazine, Vol. 49.
  6. Easterling, D.R (2002), “Recent Change in Frost Day and the Frost –Free Season in the United States”, Bulletin of the American Meteorological Society, Vol. 83, No.9.
  7. Easterling, D.R, Evans, J.L, YaGroisman, P, Karl, T.R, Kunkel, K.E, and Ambenje, P (2000), “Observed Variability and Trends in Extreme Climate Events: A Brief Review”, Bulletin of the American Meteorological Society, Vol. 81, No 3.
  8. Frich, P, Alexander, L.V, Della-Marta, P, Gleason, B, Haylock, M, Klein Tank, A.M.G, Peterson, T (2002), Observed Coherent Changes in Climatic Extremes during the Second Half of the Twentieth Century, Climate Research, Vol. 19, No 3.
  9. IPCC (2001), Climate Change 2001: The Scientific Basis, Contribution of Working Group 1 to the Third IPCC Scientific Assessment, Cambridge, Cambridge University Press.
  10. IPCC (1996), Climate Change 1995: The Scientific Climate Change, Contribution of Working Group 1 to the Second Assessment Report to the IPCC, Cambridge, Cambridge University Press.
  11. Manton, MJ, Della-Marta, PM, Haylock, MR, Hennessy, KJ, Nicholls, N, Chambers, LE, Collins, DA, Daw, G, Finet, A, Gunawan, D, Inape, K, Isobe, H, Kestin, TS, Lefale, P, LeyuCH, Lwin, T, Maitrepierre, L, Ouprasitwong, N, Page, CM, Pahalad, J, Plumme, RN, Salinger, MJ, Suppiah, R, Tran, VJ, Trewin, B, Tibig, I and Yee, D (2001), “Trend in Extreme Daily Rainfall and Temperature in Southeast Asia and South Pacific:1961-1998”, InternationalJournalClimate, Vol. 21.
  12. Milagros, Skansi, Manola Brunet, D, Javier Sigró, Enric Aguilar, Juan Andrés Arevalo Groening, Oscar, J. Bentancur, Yaruska Rosa Castellón Geier, Ruth Leonor Correa Amaya, Homero Jácome, Andrea Malheiros Ramos, Clara Oria Rojas, Alejandro Max Pasten, Sukarni Sallons Mitro, Claudia Villaroel Jiménez, Rodney Martínez, Lisa V. Alexander, P.D. Jones )2013(, “Warming and Wetting Signals Emerging from Analysis of Changes in Climate Extreme Indices over South America”, Global and Planetary Change, Vol. 100.
  13. Peterson, T.C, Folland, C, Gruza, G, Hogg, W, Mokssit, A, and Plummer, N (2001), Report of the Activities of the Working Group on Climate Change Detection and Related Rapporteurs, World Meteorological Organization Technical, Document No.1071, WMO Geneva.
  14. Plummer, N, Salinger, MJ, Nicholas, N, Suppiah, R, Hennessy, Kj,  Leighton, RM, Trewin, BC, Page, CM, Lough, JM (1999), “Changes in Climate Extremes Over the Australian Region and New Zealand During the Twenties Century”, Climate Change, 42.
  15. Robeson, SM (2002), Increasing Growing–Season Length in Illinoise during the 20th Century, Climate Change, 52.
  16. Zhang, X, Hergerl, F, Zwiers, W and Kenyon, J (2005), “Avoiding Inhomogeneity in Percentile-based Indices of Temperature”, Journal Climate, No.12.
  17. Zhang, X, Zwiers, F.W and Li, G (2004), “Monte Carlo Experiments on the Detection of Trends in Extreme Values”, Journal Climate, Vol. 17.
فصلنامه علمی راهبرد دفاعی

دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 54
تابستان 1395
صفحه 155-177

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار