مقاله پژوهشی: تحلیل سیاست خارجی ستیزه‌جویانه عربستان سعودی در برابر ج.ا.ایران در چارچوب نظریه سازه‌انگاری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

3 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

پژوهش حاضر تلاش نموده سیاست خارجی نسل جدید حاکمان عربستان سعودی در قبال ج.ا.ایران را در چارچوب نظریه سازه‌انگاری بررسی و تحلیل نماید. به این منظور پس از بیان مفاهیم نظری، یافته‌های تحقیق در حوزه  مسائل و چالش‌های داخلی و خارجی عربستان سعودی  و تأثیر این مسائل و چالش‌ها بر مقبولیت و بحران مشروعیت نظام سیاسی آل سعود و جایگاه این کشور در برابر ایران در منطقه و جهان و همچنین سیاست خارجی برگرفته از این وضعیت، مورد واکاوی قرار گرفته است. از دیدگاه این پژوهش (که فرضیات آن به­‌صورت میدانی و با استفاده از روش آماری از تعداد 45 نفر از استادان دانشگاه و پژوهشگران مرتبط با موضوع موردارزیابی قرار گرفته) یافته‌­های آن نشان می‌دهد که اتخاذ سیاست خارجی تخاصمی عربستان سعودی در برابر ج.ا.ایران در حوزة مسائل منطقه‌ای‌، بازار نفت و همچنین برنامه هسته‌ای ایران، نوعی سیاست هویت در راستای ایجاد فضای بین‌الاذهانی در داخل و خارج این کشور برای ساختن هویت موردنیاز برای مشروعیت سیاسی در داخل و شناسایی جایگاه این کشور در خارج (رهبری جهان عرب و قدرت اثرگذار منطقه) می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of Saudi Arabia’s Militant Foreign Policy against Iran in the Framework of the Constructivism Theory

نویسندگان [English]

  • Hossein Mahdian 1
  • Ali Ali Hosseini 2
  • Alireza Agahosseini 3
1 PH.D. student of political science, University of Isfahan
2 Assistant Professor of Political Science, University of Isfahan
3 Associate professor of political science, University of Isfahan
چکیده [English]

The present research has sought to investigate the foreign policy of the new generation of Saudi rulers towards Iran in the framework of the constructivist theory. Therefore, after analyzing the theoretical concepts, the findings of this research in the realm of the internal and external issues and challenges of Saudi Arabia and the impact of these issues and challenges on the acceptability and legitimacy crisis of the Saudi political system and the position of this country towards Iran in the region and the world as well as the foreign policy resulting from this external situation have been analyzed. From the perspective of this research (whose hypotheses were evaluated using a field approach and a statistical method from 45 university professors and researchers related to the given topic), its findings show that the adoption of Saudi’s hostile foreign policy towards I.R. of Iran, in the realm of the regional issues, the oil market, as well as Iran's nuclear program, is a sort of identity politics aimed at creating an inter-regional atmosphere inside and outside this country in order to provide the needed identity for the political legitimacy within the country and to identify the position of this country abroad (leading the Arab world and the influential power of the region).

کلیدواژه‌ها [English]

  • I.R. of Iran
  • Constructivism
  • Foreign Policy
  • Saudi Arabia
  • identity
  1. الف. منابع فارسی
    1. آقاحسینی، علیرضا و حسین مهدیان، (1394)، تحلیل کانستراکتیویستی ادعاهای امارات متحده عربی در مورد جزایر سه‌گانه ایرانی، فصلنامه ژئوپلیتیک، دوره 11، شماره 2.
    2. اکبری، علیرضا، (1394)، خطاهای راهبردی عربستان در ایجاد وضعیت بحرانی، قابل دستیابی در: وبگاه دیپلماسی ایرانی.
    3. ایرانی، محمد، (1394)، رویکردهای جدید رژیم صهیونیستی در جبهه عربی، ارائه‌شده در: همایش تحلیل کنشگری رژیم صهیونیستی در محیط راهبردی ج.ا.ایران، تهران، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
    4. بن‌میر، آلن، (1394)، بهبود روابط تهران – ریاض؛ سخت اما ممکن، مجله بین‌الملل مهر، شماره 12،.
    5. بیمن، ویلیام، (1394)، ایجاد ناتوی خاورمیانه‌ای غرب در خلیج فارس، مجلة بین‌الملل مهر، شماره 12.
    6. پیلار، پل، (1394)، رضایت آمریکا برای ایفای نقش فعال‌تر ترکیه در منطقه خاورمیانه، مجله بین‌الملل مهر، شماره 12،.
    7. جپرسون، رونالرال، الکساندر ونت و پیتر کاتزنشتاین، (1390)، هنجار‌ها، هویت و فرهنگ در امنیت ملی، در: پیتر کاتزنشتاین، فرهنگ امنیت ملی: هنجارها و هویت در سیاست جهانی، ترجمه هادی سمتی، جلد اول، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    8. جوادی­ ارجمندی، محمدجعفر، (1392)، رابطه هویت و منافع در سیاست خارجی ج.ا.ایران با تأکید بر رویکرد سازه‌انگاری، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا، شماره پانزدهم.
    9. رستمی، فرزاد و محمدجواد طباخی­ ممقانی، (1390)، بررسی الگوی امنیتی منطقه خلیج فارس؛ پیشنهادها و راهکارها، فصلنامه خلیج فارس و امنیت، سال دوازدهم، شماره 118.
    10. ساعی، احمد و مهدی علیخانی، (1392)، بررسی چرخة تعارض در روابط ج.ا.ایران و عربستان سعودی، فصلنامة علوم سیاسی، سال نهم، شمارة 22.
    11. عبدا...‌خانی، علی، (1383)، نظریه‌های امنیت: مقدمه‌ای بر طرح­‌ریزی دکترین امنیت ملی (1)، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
    12. عربستان 16 راکتور هسته‌ای می‌سازد، (16/6/1394)، قابل دسترسی در: www.fararu.com
    13. عطایی، فرهاد و محمد منصوری­‌مقدم، (1392)، تبارشناسی سیاست خارجی عربستان سعودی: راهبردی واقع‌گرایانه بر بستری هویتی، فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم.
    14. علایی، حسین، (1391)، پروژه تغییر در عربستان، قابل دستیابی در: وبگاه خبرآنلاین، 26 تیرماه.
    15. علیخانی، مهدی، (1394)، چرخه تعارض در روابط ایران و عربستان، قابل دسترسی در: وبگاه خبری -تحلیلی انتخاب، 16 دیماه.
    16. فرجی‌راد، عبدالرضا، (1394)، عصبانیت سعودی از نقش منطقه‌ای ایران، مجله بین‌الملل مهر، شماره 12.
    17. قنادباشی، جعفر، (1393)، رژیم سلطنتی عربستان و بحران توزیع، قابل دستیابی در: وبگاه برهان.
    18. قوام، عبدالعلی، (1391)، سیاست‌شناسی: مبانی علم سیاست، تهران، سمت.
    19. متقی، افشین، (1394)، واﮐﺎوی زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی ﻧﺎﺳﺎزواری در رواﺑﻂ اﯾﺮان و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﺮ ﭘﺎیه ﻧﻈﺮیه ﺳﺎزه‌اﻧﮕﺎری، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 42.
    20. مرادی، روح‌ا...، (1393)، بررسی مقایسهای سیاست خارجی و منافع ملی ایران و عربستان در عراق، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی.
    21. مشیرزاده، حمیرا، (1390)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران، سمت.
    22. ملکی، صادق، (1394)، راهبرد شکست فرقه‌گرایانه سعودی، مجله بین‌الملل مهر، شماره 12،.
    23. مهرعطا، رضا، (1395)، ایران و عربستان سعودی رویکرد تخاصمی – تعاملی، در: مجموعه مقالات همایش تحولات ژئوپلیتیک غرب آسیا با تأکید بر امنیت منطقه‌ای، تهران، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
    24. نصری، قدیر، (1385)، فهم کانستراکتیویستی امر سیاسی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نهم، شماره چهارم.
    25. هرمان، رابرت، (1390)، هویت، هنجار‌ها و امنیت ملی؛ انقلاب در سیاست خارجی شوروی و پایان جنگ سرد، در: پیتر کاتزنشتاین،  فرهنگ امنیت ملی: هنجارها و هویت در سیاست جهانی، ترجمه هادی سمتی، جلد دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Abdel Latif, Omayma (2002), Nasser and Brotherhood, Al-Ahram Weekly Online, June 27- July 3, available at: www.weekly.ahram.org.eg
    2. Al-Bukairi, Nabil (10 April, 2010), Historic Relations between Muslim Brotherhood and Iran, Available at: www.yemenpost.net
    3. Aneja, Atul (2014), Saudi Arabia-Iran Cold War after the Arab Spring: Implications for Gulf-India Ties, Gulf Research Center, available at: www.grc.net.
    4. Henderson, Simon (10 January 2013), To Stop Iran, Get a New Saudi King, The Atlantic, available at: www.theatlantic.com
    5. Obaid, Nawaf (16 May 2011), Amid the Arab Spring, a U.S.-Saudi Split, Washington Post, available at: www.washingtonpost.com
    6. Smith, Anthony D (2011), Nationalism, London, Polity Press.
    7. Takeyh, Ray (17 April 2015), The New Saudi Foreign Policy, available at: www.cfr.org