مقاله پژوهشی: الگوی راهبردی گفتمان بسیج در حفظ و تدوام بیداری اسلامی با تأکید بر دیدگاه‌های امامین انقلاب اسلامی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی

2 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

3 دانش آموختة رشتة امنیت ملی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی

4 دانش آموختة رشتة آینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

گفتمان بسیج به‌­معنی مجموعه مقوله­‌ها، مفاهیم و مضامینی است که در یک ارتباط منطقی و پیچیده به­‌عنوان یک الگو؛ زیرِ گفتمان کلان انقلاب اسلامی قرار می­‌گیرد. گفتمانی که گرچه ریشه در مبانی دینی و سیره معصومین و بخشی از تاریخ تشیع دارد، اما به‌طور ویژه در انقلاب اسلامی به‌عنوان یک الگوی بسیج­‌کننده اجتماعی تجربه شد. این تحقیق با هدف تبیین و بازخوانی ابعاد، الزام‌ها و مولفه‌های گفتمان بسیج و نقش آن در حفظ و تداوم بیداری اسلامی به روش آمیخته (کیفی- تحلیل گفتمان پساساختارگرایی- و کمّی- پرسشنامه خبرگان) انجام شد. براساس تحلیل دیدگاه امامین انقلاب اسلامی (امام خمینی(ره) و امام خامنه­ ای ­(مدظله ­العالی)) درباره بسیج، این الگو شامل مفاهیم و مضامین درهم تنیده است که می­‌توان در قالب 8 گره­ گاه یا بُعد کلان ( با 67 مولفه و 785 مضمون) و 9 الزام (با 660 مضمون) بازگو نمود. براساس نتایج به‌دست آمده از تحلیل دیدگاه 105 نفر از خبرگان، الگوی تجربه شده از گفتمان بسیج با اولویت بسیج­‌کنندگی در ابعاد «دینی و اسلامی، فرهنگی و اخلاقی، دفاعی و نظامی، سیاسی و مدیریتی و اقتصادی و سازندگی» به‌­ترتیب اولویت در تحقق ابعاد پنج­‌گانه (اجتماعی- فرهنگی، دینی- دفاعی- امنیتی، مذهبی، سیاسی- مدیریتی، و درنهایت اقتصادی-توسعه) بیداری اسلامی اثرگذار است. همچنین این الگو در دست­یابی به فرایندهای شش­‌گانه بیداری اسلامی (هدف­‌های راهبردی، اقدام‌های راهبردی، راهبردهای کلان، الزام­‌های راهبردی، اصول و ارزش­‌های راهبردی و برنامه­‌های راهبردی) اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategic Pattern of Mobilization Discourse in Preservation and Continuation of Islamic Awakening with an Emphasize on the views of Two Imams of the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • Ghadir Nezamipour 1
  • Davoud Parchami 2
  • Sadollah Zarei 3
  • Hadi Abdolmaleki 4
1 Academic Member of the University and National Defense Research Institute and Strategic Research
2 Faculty Member of Shahid Beheshti University
3 ph.d of National Security, National Defense Research Institute and Strategic Research
4 PhD in Future Studies, University and National Defense Research Institute and Strategic Research
چکیده [English]

Mobilization discourse means a set of categories, concepts and themes that as a model and in a logical and complex relationship are placed under the macro-discourse of the Islamic Revolution. A discourse that, although based on religious principles and infallible Imams' conducts and some part of Shi'i history, was especially experienced in the Islamic Revolution of Iran as a social mobilization model. Using a mixed method design, this research has been done to explain and re-examine the dimensions, requirements and components of the mobilization discourse and its role in preserving and continuing the Islamic awakening (qualitative: post-structuralist discourse analysis; and quantitative: experts' questionnaire). Based on the analysis of the views of two Imams of the Islamic Revolution (Imam Khomeini and Imam Khamenei) on mobilization, this pattern includes interconnected concepts and themes that can be represented in the form of 8 nodes or macro dimensions (with 67 components and 785 themes) and 9 requirements (with 660 themes). Based on the results of the analysis of the views of 105 experts and authorities in this field, the experienced model of the mobilization discourse with the mobilizing priority in the "religious and Islamic, cultural and moral, defense and military, political and managerial, and economic and constructivist" dimensions respectively regarding their priority are influential in realization of the five (socio-cultural, religious-defense-security, religious, political-managerial, and ultimately economic-development) dimensions of Islamic awakening. It also influences the achievement of the six-fold Islamic awakening processes (strategic goals, strategic actions, macro strategies, strategic requirements, strategic principles and values, and strategic plans).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mobilization
  • Islamic Revolution
  • Mobilization Discourse
  • Islamic Awakening

مراجع

  1. الف. منابع فارسی

    1. قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، (1373)، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

    2. امام­ خمینی(ره)، روح­‌الله، مجموعه بیانات در صحیفه نور امام خمینی، مرکز نشر آثار امام خمینی(ره).

    3. امام­ خامنه­‌ای(مدظله‌العالی)، سیدعلی، مجموعه بیانات در سایت اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی).

    4. آزاد ارمکی، نقی، (1372)، جامعه‌شناسی بسیج، مجله علمی پژوهشی بسیج، شماره 1.

    5. افتخاری، اصغر، (1391)، بیداری اسلامی در نظر و عمل، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

    6. بابی سعید، (1379)، هراس بنیادین، اروپامحوری و ظهور اسلام­‌گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌­ها و موسی عنبری، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین­‌المللی وزارت امور خارجه.

    7. بکار، عبدالکریم، (1392)، بیداری اسلامی؛ بیداری برای بیداری، ترجمه وحید مرادی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).

    8. خانی، مهدی، (1392)، بسیج، تهران، روابط عمومی ستادکل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چاپ اول.

    9. عبدالملکی، هادی، (1397)، طراحی الگوی راهبردی موفقیت گفتمان بسیج در حفظ و تداوم بیداری اسلامی، رساله دکتری، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده مدیریت.

    10. عمید، حسن، (1381)، فرهنگ لغات عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر.

    11. فرقانی، محمدمهدی، (1382)، راه دراز گذار، تهران، فرهنگ و اندیشه، چاپ اول.

    12. ولایتی، علی اکبر، (1390)، بیداری اسلامی، تهران، انتشارات مرکز اجلاس بین­‌المللی بیداری اسلامی.

    13. هدایتی، احمدرضا، (1381)، یادگار ماندگار، تهران، سازمان تحقیقات نیروی مقاومت بسیج.

    14. یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس، (1391)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران، نشر نی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Laclau.E and Miouffe.C (1985), Hegemony and socialist strategy. Towards a radical  politics, London: Verso.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار