مقاله پژوهشی: تدوین راهبردهای ژئوپلیتیکی برای دستیابی ج.ا.ایران به قدرت دفاعی برتر منطقه‌ای در راستای سند چشم‌انداز 1404

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم دفاعی راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی

2 دانش آموختة دکترای علوم دفاعی راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی

3 دانشجوی دکترای سیاست دفاعی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاعی ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

تحقیق حاضر در پی آن است که به بررسی وضعیت ژئوپلیتیکی ایران در منطقه پرداخته تا بتواند راهبردهایی را جهت تبدیل ج.ا.ایران به قدرت برتر منطقه در افق 1404 تدوین نماید. این تحقیق از نظر نوع، کمّی و با روش پیمایش صورت پذیرفته است. در قالب پیمایش کمّی در مرحله اول با انجام مطالعات کتابخانه‏‌ای و اکتشافی، چارچوب نظری تدارک و متغیرهای مربوطه از آن استخراج شده و سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه، داده‌ها گردآوری و با روش‌های آماری تحلیل شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و جامعه آماری آن مشتمل بر 45 نفر از متخصصان با مدرک دکترا یا کارشناسی ارشد در رشته‏‌های ژئوپلیتیک و امور دفاعی بوده­‌اند که با توجه به تعداد اندک آن‏‌ها موردسرشماری قرار گرفته‏‌اند. نتایج به­‌دست آمده، حاکی از آن است که 5 عامل گستردگی سرزمین، عمق راهبردی، موقعیت ارتباطی، تسلط بر تنگه هرمز و استفاده از مزیت گروه‏‌های دینی، تعیین­‌کننده راهبردهای ایران برای دستیابی به قدرت برتر در منطقه هستند. براساس این عوامل، 6 راهبرد مشخص، تدوین و اولویت­‌بندی آن­‌ها نیز ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing Geopolitical Strategies to Achieve I. R. of Iran's Critical Regional Defense Capacity in line with the 1404 Vision Plan

نویسندگان [English]

  • Khosro Bolhasani 1
  • Koroush Baboli 2
  • Siavash Rezaei 3
1 Assistant Professor of Strategic Defense Sciences University and National Defense Research Institute and Strategic Research
2 Ph.D. Strategic Defense Sciences University and National Defense Research Institute and Strategic Research
3 Ph.D. in Defense Policy, University and National Defense Research Institute and Strategic Research
چکیده [English]

The present study seeks to study Iran's geopolitical state in the region to develop strategies for converting I.R. of Iran to the superior power of the region on the horizon of 1404. This research is quantitative and conducted using a survey method. In the framework of quantitative survey in the first stage and using library and exploratory studies, the theoretical framework was prepared and the relevant variables were extracted and then, using a questionnaire along with interviews, the data were collected and analyzed by statistical methods. The research, in terms of its purpose, is applied and its statistical population includes 45 specialists with a Ph.D. or M.A. degree in geopolitics and defense affairs, which have been counted regarding their small number. The results show that 5 factors of the extension of the territory, strategic depth, communicative status, domination of the Strait of Hormuz and using the advantage of religious groups determine the strategies of Iran to achieve superior power in the region. Based on these factors, 6 specific strategies, their formulation and prioritization were also presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • geopolitics
  • Superior region defense
  • South-west Asia
  • 1404 Vision
  • strategy

مراجع

  1. الف. منابع فارسی

    1. آئینه‌وند، صادق، (1385)، تاریخ شبه ­جزیره عربستان، قم، معارف.

    2. افشردی، محمدحسین، (1386)، طرح‌‌ریزی راهبردی نظامی در صحنه جنگ و عملیات، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.

    3. بختیاری، محمد عزیز، (1385)، شیعیان در افغانستان، قم، انتشارات شیعه‌ شناسی.

    4. ثروتی، محمدرضا، (1381)، جغرافیای طبیعی دریاها و سواحل، تهران، سمت.

    5. حافظ­نیا، محمدرضا، (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی.

    6. حسن‌بیگی، ابراهیم، (1390)، مدیریت راهبردی، تهران، سمت.

    7. زرقانی، سیدهادی، (1388)، مقایسه تطبیقی مولفه­‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آسیای جنوب غربی (سند چشم انداز).

    8. عزتی، عزت­‌الله، (1380) ژئوپلیتیک در قرن بیست­‌و‌یکم، تهران، سمت.

    9. فرازمند، محمد، (1388)، ایران و مناسبات جدید قدرت در خاورمیانه، در: ایران و اعراب، پژوهش 21، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.

    10. فلاح‌زاده، محمدهادی، (1384)، ترکیه، تهران، موسسه مطالعاتی ابرار.

    11. کرمی، جهانگیر، (1376)، استراتژی نظامی اسرائیل، فصلنامه سیاست دفاعی، شماره 2.

    12. لطفیان، سعیده، (1378)، سیاست امنیت ملی اسرائیل، فصلنامه جنوب غرب آسیا، شماره 17.

    13. لویس، سی‏پاتریک، (1386)، ایجاد چشم­‌انداز مشترک، ترجمه ابراهیم حسن‌بیگی و مسعود غنی‌زاده، تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.

    14. میرحیدر، دره، (1380)، مبانی جغرافیایی ژئوپلیتیک، تهران: سمت، چاپ هشتم.

    15. میرزاامینی، محمدرضا، (1387)، الگوی نوین ارزیابی قدرت دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال 6، شماره 23.

    16. نوروزانی، شهرام، (1393)، نقش عوامل ژئوپلیتیکی افغانستان در تدوین راهبرد دفاعی ج.ا.ایران، دانشگاه عالی دفاع ملی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Efraim Inbar, (2015), Israels Strategic Environment, Strategic Review, Fall, 1992,  https://en.wikipedia.org/wiki/Händel-Gesellschaft 2015.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار