مقاله پژوهشی: کارکرد سرمایه اجتماعی در سازمان‌های آینده با تأکید بر سازمان‌های داوطلبانه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشکدة بسیج و دانشجوی رشتة آینده‌پژوهی دانشگاه عالی دفاع ملی

2 پژوهشگر مباحث مدیریت راهبردی و عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی

3 پژوهشگر روابط بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع)

4 دانشجوی کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

این مقاله با هدف تبین ابعاد، سطوح و کارکرد سرمایه اجتماعی در سازمان­‌های آینده تدوین شده و بر این مهم تأکید دارد که سازمان‌های آینده به‌ویژه سازمان‌های داوطلبانه و مردم‌نهاد، بیش از پیش به سرمایه اجتماعی و کارکردهای آن نیازمند هستند. این مطالعه به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه، کارکردهای سرمایه اجتماعی را در سازمان آینده از دیدگاه خبرگان کلیدی (نمونه 60 نفری از خبرگان) بررسی و تحلیل نموده است. نتایج حاصل از مطالعه نشان می­‌دهد مهم‌ترین عناصر سرمایه اجتماعی سازمان­‌های آینده در سطح جامعه «کسب و ارتقای آگاهی مشترک، جلب اعتماد عمومی و اعضا، مشارکت و همکاری عمومی، ایمان به‌عنوان عنصر بنیادین و خاص سرمایه اجتماعی جامعه اسلامی» هستند. توسعه سرمایه اجتماعی در سازمان بسیج منجر به توسعه و تعمیق ویژگی­‌های سازمان‌های آینده ازجمله تأکید بر ارزش‌های جمعی و مشترک، مشارکت و همکاری خودجوش، حفاظت و صیانت ارزشی، مسئولیت‌پذیری و تکلیف‌گرایی عمومی، ایمان قلبی و باور راسخ به هدف‌ها و آرمان‌ها، بهره‌گیری از قدرت هنجاری و معنوی، توسعه کار گروهی، همبستگی و انسجام سازمانی می­‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Function of Social Capital in Future Organizations with an Emphasis on Voluntary Organizations

نویسندگان [English]

  • Hadi Abdolmaleki 1
  • Masoud Ghanizadeh 2
  • Gholamali Zvarazadeh 3
  • Mehdi Arab Poshtkoohi 4
1 Bassij Faculty Member and Future Studies Student at the National Defense University
2 Researcher on strategic management issues and member of the faculty at the National Defense University
3 Researcher in International Relations and Faculty Member of Imam Hossein University (AS)
4 Graduate student of Science and Research Branch of Islamic Azad University
چکیده [English]

This paper aims to explain the dimensions, levels and function of social capital in future organizations, and emphasizes that future organizations especially voluntary and people-oriented organizations, need social capital and its functions more than before. This study is a survey research and by using a questionnaire studied and analyzed the social capital functions in the future organization from the point of view of key experts (a sample of 60 experts). The results of the study show that the most important elements of social capital of the future organizations at the community level are “acquiring and promoting common knowledge, gaining public and member’s trust, public participation and cooperation, belief as the fundamental element of the social capital of the Islamic community. The development of social capital in the Basij organization has led to the development and deepening of the future organizations’ characteristics, including the emphasis on collective and common values, spontaneous participation and cooperation, the value-based protection and safeguarding, accepting responsibility and public commitment, the bottom of heart belief and the firm conviction in the goals and ideals, utilization of normative and spiritual power, team-work development, organizational solidarity and coherence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mobilization
  • social capital
  • future organizations
  • voluntary organization
  1. الف. منابع فارسی

    1. امیری سواد رودباری، عادله، زهرا مرزبان شیرخوارکلایی و ملیحه اصغرزاده زعفرانی، (۱۳۹۱)، آینده‌پژوهی و سازمان‌های آینده، اولین همایش ملی آینده‌پژوهی، تهران، شرکت یادگار درخشان آریا.

    2. براتعلی، مهدی، (1393)، اخلاق مشارکت در سازمان‌های مردم‌نهاد (مطالعه‌موردی: سازمان بسیج)، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، شماره 65.

    3. بیات، بهرام، (1389)، سرمایه اجتماعی بسیج در جامعه، تهران، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج، مرکز مطالعات اجتماعی و فرهنگی بسیج.

    4. پاتنام، روبرت، (1380)، دموکراسی و سنت‌های مدنی (تجربه ایتالیا و درس‌هایی برای کشورهای درحال­ گذار)، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور.

    5. جوادی، فرزانه، (1390)، نقش و کارکرد هیئات مذهبی در ارتقای سرمایه اجتماعی در بین شهروندان منطقه 15 تهران، گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور واحد پاکدشت.

    6. چلبی، مسعود، (1375)، جامعه‌شناسی نظم، تهران، نشر نی.

    7. خانی، مهدی، (1383)، بسیج و آینده‌پژوهی، فصلنامه مطالعات بسیج، سال هفتم، شماره 24.

    8. خواب‌نما، ساره، (۱۳۹۱)، نقش آینده‌پژوهی در تفکر استراتژیک، اولین همایش ملی آینده‌پژوهی، تهران، شرکت یادگار درخشان آریا.

    9. دوانی، علی، (بی‌تا)، مهدی موعود، قم، انتشارات مسجد جمکران.

    10. زمانی‌مقدم، افسانه و محبوبه باغبانیان، (۱۳۹۱)، روش­‌ها و رویکردهای آینده‌پژوهی، اولین همایش ملی آینده‌پژوهی، تهران، شرکت یادگار درخشان آریا.

    11. شارع‌پور، محمود، (1380)، فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن، نامه انجمن جامعه‌شناسی، شماره 3.

    12. شجاعی­ باغینی، محمدمهدی و همکاران، (1387)، مبانی مفهومی سرمایةه اجتماعی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری.

    13. شریفیان‌ثانی، مریم، (1380)، سرمایه اجتماعی: مفاهیم اصلی و چارچوب نظری، فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 2.

    14. صافی­ گلپایگانی، لطف‌الله، (1419 ه.ق)، منتخب‌الاثر، قم، مؤسسه السیده المعصومه.

    15. صدوق، محمدبن‌علی بن بابویه، (1405 ق)، کمال‌الدین و تمام النعمه، جلد 1 و2، تحقیق، علی‌اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.

    16. عطاران­ کاخکی، هادی و عباس ملکی، (۱۳۹۲)، آینده‌پژوهی، ابزاری برای رشته­‌ها یا رشته­‌ای مستقل، دومین همایش ملی آینده‌پژوهی، تهران، شرکت یادگار درخشان آریا.

    17. علاقه‌بند، مهدی، (1384)، درآمدی بر سرمایه اجتماعی، فصل نو، مجله اینترنتی علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.

    18. غفاری، غلامرضا، (1382)، سنجش سرمایه اجتماعی، خلاصه مقالات نخستین سمپوزیوم سرمایة اجتماعی و رفاه اجتماعی، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.

    19. غنی‌زاده، مسعود، (1392)، مدیریت سازمان‌های آینده (جزوه درسی)، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکدة مدیریت، دوره سوم آینده‌پژوهی.

    20. فرانکل، ویکتور، (1375)، خدا در ناخودآگاه، ترجمه ابراهیم یزدی، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی.

    21. فیلد، جان، (1385)، سرمایه اجتماعی، ترجمه غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، تهران، کویر.

    22. فیروزآبادی، سیدحسن، (1388)، راهبردهای دولت زمینه‌ساز در توسعه پایدار طلوع و رغبت مهدوی، مجموعه مقالات دکترین مهدویت، جلد 2، قم، مؤسسة آینده روشن پژوهشکده مهدویت.

    23. کارگر، رحیم، (1388)، جهانی‌شدن و حکومت حضرت مهدی (عج)، قم، انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج).

    24. کلمن، جیمز، (1377)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.

    25. گیدنز، آنتونی، (1387)، جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، انتشارات آگاه.

    26. گیدنز، آنتونی، (1390)، جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.

    27. محسنی‌تبریزی، علیرضا، (1375)، بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی، نامه پژوهش، شماره 1.

    28. نجفی، ابراهیم، (1387)، سند راهبردی بسیج، تهران، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج، مرکز مطالعات ارتش بیست میلیونی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Colmemn, J.S, (1988), Social Capital in the Creation of Human Capital, American Journal of Sociolgy, Vol 94.
    2. Giddens, A, (1990), the Conseqences of Modernity, Stanford, Stanford University Press.
    3. Woolcock, M, (1998), Social Capital and Economic Development: Toward a
      Theoretical Synthesis and Policy Framework, Theory and Society, 27 (2).