مقاله پژوهشی: ارزیابی شهروندان تهرانی از تهدیدهای خارجی و تأثیر آن بر هویت و همبستگی ملی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

تهدیدهای مختلفی از زمان تشکیل جمهوری اسلامی متوجه ایران بوده است. این تهدیدها که از سال 1397 تشدید شده، دارای پیامدهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گوناگون می‌باشد و در این میان بر روی احساس همبستگی و هویت ملی ایرانیان نیز تأثیر داشته است. هدف اصلی مقاله عبارت است از سنجش ارزیابی شهروندان تهرانی از تهدیدهای خارجی و آثار آن بر مولفه‌های همبستگی و هویت ملی. سؤال اصلی تحقیق این است که ارزیابی ساکنان شهر تهران از تهدیدهای خارجی چیست و چه تأثیری بر احساس هویت و همبستگی ملی در میان آنها دارد؟ برای بررسی این موضوع به روش پیمایشی، شهروندان تهرانی بالای 15 سال به‌عنوان جامعه آماری انتخاب گردید که به‌وسیله فرمول «کوکران» تعداد 400 نفر از آنها انتخاب و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله با ابزار پرسشنامه با آنها مصاحبه گردید.  نتایج پژوهش نشان می‌دهد که: 1. تهدیدهای خارجی بر هویت ملی تأثیر معناداری دارد. 2. تهدیدهای خارجی بر همبستگی ملی تأثیر معناداری دارد. 3. همبستگی ملی بر هویت ملی تأثیر معناداری دارد. بنابراین به‌موازات جدی‌شدن تهدیدهای خارجی، مؤلفه‌های همبستگی و هویت ملی در ایران تقویت می‌گردد. بر اساس نتایج تحقیق هرچه احساس تهدید امنیتی بیشتر باشد، به‌همان نسبت تعلق به کشور و آمادگی برای دفاع از آن افزایش می­‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tehran Citizens' Assessment of Foreign Threats and Its Impact on National Identity and Solidarity

نویسنده [English]

  • Hossein Sheikhzadeh
Assistant Professor, Department of Political Science, Kharazmi University, Tehran
چکیده [English]

Iran has faced various threats since the establishment of the Islamic Republic. These threats, which have intensified since 2018, have various political, economic and social consequences, and in the meantime have affected the sense of solidarity and national identity of Iranian. The main aim of this paper is to assess evaluation of Tehran's citizens of foreign threats and its effects on the components of solidarity and national identity. The main question of this research is: What is the evaluation of Tehran residents regarding foreign threats and what effect does it have on the sense of identity and national solidarity among them? To investigate this issue, the citizens of Tehran over 15 years old were selected as the statistical population. Using the "Cochran" formula, 400 of them were selected and interviewed using a multi-stage cluster sampling and a questionnaire. The results show that: 1) External threats have a significant impact upon national identity, 2) external threats have a significant impact upon national solidarity, and 3) national solidarity has a significant impact on national identity. Thus, as foreign threats become more serious, the components of solidarity and national identity in Iran are strengthened. According to the results, the greater the sense of security threat, the greater the proportion of belonging to the country and readiness to defend it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign threats
  • national identity
  • national solidarity
  • national security
  • Tehran citizens
الف. منابع فارسی
1. قرآن کریم.
2. ابوالحسنی، سیدرحیم (1387)، مولفه‌­های هویت ملی با رویکرد پژوهشی، فصلنامه سیاست، دوره 38، شماره 4.
3. احمدی، حمید (1382)، هویت ملی ایرانی: بنیادها، چالش‌­ها و بایسته‌­ها، نامه پژوهش فرهنگی، سال هفتم، شماره 6.
4. احمدی، حمید (1388)، بنیادهای هویت ملی ایرانی؛ چارچوب نظری هویت ملی شهروند‌محور، تهران: انتشارات پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
5. افتخاری، اصغر (1386)، کالبد شکافی تهدید: معرفی کتاب، فصلنامه مطالعات بسیج، شماره 37.
6. بختیاری، حسین و صالح‌­نیا، علی (1397)، اولویت‌­بندی تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با روش تحلیل سلسله‌‌مراتبی، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 8 ، شماره 27.
7. جعفری، علی­‌اکبر (1392)، استراتژی موازنه تهدید و امنیت دولت­‌های اسلامی، منطقه خاورمیانه، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال دوم، شماره 7.
8. عبدالله‌خانی، علی (1384) امنیت بین‌الملل: فرصت‌ها، تهدیدات و چالش‌‌های فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
9. علیزاده اقدم، محمدباقر؛ کوهی،کمال؛ عباس‌­زاده، محمد و مبارک بخشایش، مرتضی (1390)، گرایش به هویت ملی و عوامل موثر بر آن، ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال ششم، شماره 61 و 62.
10. علینقی، امیرحسین (1382)، جهانی شدن تهدید، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 6، شماره 19.
11. علی‌­حسینی، علی؛ مهدیان، حسین و ربیعی­‌نیا، بهمن (1394)، بررسی تاثیرگذاری دوره آموزش سربازی در مرکز 01 ارتش بر شاخص‌­های همبستگی اجتماعی، مجله پژوهش‌­های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال 4، شماره 2.
12. قادری، سیدعلی (1368)، مبانی سیاست خارجی در اسلام؛ مفهوم امنیت، مجله سیاست خارجی، سال سوم، شماره 2.
13. قیصری، نوراله (1393) مکاتب امنیتی؛ نقدهای موجود و ضرورت طرح نگرشی نوین، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره 22.
14. کریمی­‌مله، علی؛ بابایی، اکبر و امیرخانی، کاوه (1389)، تهدیدات سیاسی امنیت ملی از دیدگاه امام خمینی(ره)، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 13، شماره 49.
15. مرادیان، محسن؛ جمشیدیان، هادی و کرمی، رضا (1390)، شاخص‌­های امنیت خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره 32.
16. مطلبی، مسعود (1386)، بن‌­مایه­‌های همبستگی ملی در قانون اساسی، مجله زمانه، شماره 63.
17. معین، محمد (1377)، فرهنگ فارسی، جلد دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
18. میرحسینی، سیدمحسن و رحیم‌­پور اصل، ایرج (1397)، کشورهای شکست خورده، چالش‌­های نوپدید دیپلماسی دفاعی؛ تهدید نظامی یا فرصت جدید، فصلنامه سیاست، سال پنجم، شماره 18.
 
ب. منابع انگلیسی
1. Booth, Ken. (2007). Theory of World Security, Cambridge: Cambridge University Press.
2. Collins Alan. (2004). State-induced Security Dilemma Maintaining the Tragedy", Cooperation and Conflict, Journal of the Nordic International Studies Association, Vol. 39, No 1.