مقاله پژوهشی: تبیین فرایند تصمیم‌گیری حاکمیتی دفاع مقدّس با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد<

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبائی

2 مدیر گروه دایره المعارف استانی دفاع مقدس

3 استادیار پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس

چکیده

دفاع مقدّس مانند عموم عرصه‌های حاکمیتی جامعه، آکنده از تصمیم‌گیری سیاستگذاران، بازیگران و گروه‌های ذینفع در سطح کلان کشور بوده است. کانون توجه پژوهش‌های مدیریتی دفاع مقدّس تاکنون اغلب چگونگی مدیریت و تصمیم‌گیری در سطح  عملیات‌های نظامی بوده، اما پژوهش حاضر چگونگی گرفتن تصمیم‌های کلان (حاکمیتی) دفاع مقدّس در سطح مقام‌های عالی‌رتبه کشوری و لشکری را موردنظر دارد و در این راستا در تلاش است تا به سؤال‌هایی مانند «عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری سیاستمداران و فرماندهان دفاع مقدّس چیست؟»، «بازیگران مؤثر در فرایند تصمیم‌گیری حاکمیتی دفاع مقدّس کدامند؟» و «فرایند تصمیم‌گیری حاکمیتی دفاع مقدّس دارای چه گام‌ها و مراحلی است؟» پاسخ دهد. این سؤال‌ها در نهایت منجر به پاسخ به سؤال اصلی پژوهش یعنی «تصمیم‌گیری حاکمیتی دفاع مقدّس دارای چه ابعاد و مؤلفه‌هایی است؟» خواهند شد. به این منظور و با توجه به نبود سابقه نظری و پژوهشی مرتبط، استفاده از رویکرد کیفی و روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد مبتنی بر دیدگاه «استراوس و کوربین» در دستورکار تحقیق قرار گرفت. نتایج تحقیق به‌وسیله انجام مصاحبه با بازیگران حاکمیتی دفاع مقدّس (بیبشتر با اعضای قرارگاه خاتم‌الانبیاء در دوران دفاع مقدّس) و نیز انجام مطالعة مجزا درباره روند تصمیم‌گیری در مورد پذیرش قطعنامه 598 و نیز سایر اسناد مکتوب؛ منجر به شکل‌گیری 996 نکته کلیدی در قالب 142 مفهوم و نیز 43 مقوله انتزاعی گردید. مقوله‌های گفته‌شده سپس در قالب 6 بخش تعریف شده در پارادایم کدگذاری محوری تحقیق دسته‌بندی شدند. درنهایت گزاره‌های نظری پژوهش به‌وسیله انجام کدگذاری انتخابی در قالب 5 قضیه و 12 زیرقضیه نظری به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Sovereignty Holy Defense Decision-Making Process with a Grounded Theory

نویسندگان [English]

  • Hossein Aslipour 1
  • Ali Mirhashemi 2
  • Hadi Nahadi 3
1 Assistant Professor, Department of Public Administration, Allameh Tabatabai University
2 Director of the Provincial Encyclopedia of Sacred Defense
3 Assistant Professor of Holy Defense Science and Education Research Institute
چکیده [English]

Holy defense, like majority of the general governance areas of society, has been full of decisions made by policymakers, actors, and beneficiary groups at the macro level. The focus of managerial research of the holy defense so far has generally been on how to manage and decide at the level of military operations, but this study focuses on how to make major (governance) decisions regarding it at the level of high-ranking national and military officials and tries to answer some questions such as "what are the factors affecting the decision-making of politicians and commanders of the holy defense?", "what are the influential actors in the governing decision-making process of the holy defense?", and "what are the steps of sovereign decision-making process of the holy defense?" These questions ultimately provide the answer to the main research question: "What are the dimensions and components of the sovereign decision of the holy defense?" For this purpose, and due to the lack of relevant theoretical and research background, the application of a qualitative approach and a Grounded theorizing method based on the viewpoint of "Strauss and Corbin" was included in the research agenda. The results of the research by conducting interviews with the governing actors of the Holy Defense (mostly with members of the Khatam al-Anbiya Headquarter during the Holy Defense) as well as conducting a separate study on the decision-making process for the adoption of Resolution 598 and other written documents led to the formation of 996 key points in the form of 142 concepts as well as 43 abstract categories. These categories were then classified into 6 sections defined in the major coding paradigm of research. Finally, the theoretical propositions of the research were obtained by performing selective coding in the form of 5 theorems and 12 theoretical sub-theorems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Decision making
  • public policy-making
  • public policy
  • holy defense
  • Grounded theory
الف. منابع فارسی
1. امام خمینی(ره)، سیدروح‌الله، (1389). صحیفه امام، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، جلد شانزدهم و نوزدهم.
2. امام خامنه‌ای(مدّظلّه‌العالی)، سیدعلی، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: www.khamenei.ir
3. الوانی، سیدمهدی، شریف‌زاده، فتاح، (1388). فرآیند خط مشی‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، چاپ هفتم.
4. خودسیانی، مصطفی، مرادپیری، هادی، خان‌احمدی، اسماعیل، (1391). بررسی نقش رهبری و فرماندهی نظامی در دفاع مقدّس و جنگ آینده از منظر فرماندهان عالی جنگ، فصلنامه سیاست دفاعی، دوره 21، شماره 81.
5. درودیان، محمد، (1387). سیری در جنگ ایران و عراق، جلد ششم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
6. درودیان، محمد، (1391)، جنگ ایران و عراق، موضوعات و مسائل، تهران: انتشارات سمت.
7. رحیمی، حسن، (1381). بررسی نقش رهبری سیاسی در جنگ‌های معاصر ایران، فصلنامه مطالعات دفاعی و امنیتی، سال هشتم، شماره 31.
8. صادقی مال‌امیری، منصور، نیکوکار، غلامحسین، علایی، حسین، محمدنژاد، سید مهرعلی، (1393). طراحی و تبیین الگوی تصمیم‌گیری راهبردی فرماندهان سپاه در دفاع مقدّس، فصلنامه سیاست دفاعی، سال دوم، شماره 87.
9. قلی‌پور، رحمت‌الله، (1387). تصمیم‌گیری سازمانی و خط مشی‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات سمت.
10. گودرزی، غلامرضا، باقری کنی، مصباح‌الهدی، خیرآبادی، حمید، (1389). طراحی مدل تصمیم‌گیری راهبردی فرماندهان دوران دفاع مقدّس با تأکید بر عملیات‌های موفق سال دوم جنگ تحمیلی، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال دهم، شماره 40.
11. مجموعه نویسندگان، (1393). محرمانه‌های قطعنامه 598، ماهنامه رمز عبور، سال اول، شماره چهارم.
12. مدنی، سیدمصطفی، (1387). بررسی عوامل مدیریتی مؤثر بر عملکرد فرماندهان سپاه در دفاع مقدّس، فصلنامه دانشور رفتار، سال پانزدهم، شماره 29.
13. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1398). قانون اساسی کشورها (آلمان، آمریکا، روسیه، فرانسه)، قابل دسترسی در: https://rc.majlis.ir..
14. هاشمی رفسنجانی،‌ اکبر، مجموعه کتب (به همراه سی دی خاطرات سال 1359 تا 1367). تهران: نشر معارف انقلاب اسلامی.
15. هدی، فرل؛ (1386). اداره امور عمومی تطبیقی، ترجمة سیدمهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده؛ تهران: انتشارات اندیشه‌های گهربار.
 
ب. منابع انگلیسی
1. Charmaz, Kathy, (2014). Consrtucting grounded theory, London: Sage publication.
2. Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining Validity in Qualitative Inquiry, Theory into Practice, 39 (3).
3. Deleon, P; Overman, E, (2008). A history of Policy Science, University of calaroda at Denver.
4. Howlett, Michael, Ramesh, M., Perl, A., (2009). Studying Public Policy, Oxford New York University Press, Third Edition.
5. Lykk, Arthur, Definition of Military Strategy, (1989). Journal of Military Review, Vol 12 (5).
6. Strauss, A. & Corbin J, (1998). Basics of qualitative research, Newbury Park, CT: Sage Publications.