واکاوی و مقایسه فرایند برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان‌های نظامی و سازمان‌های خصوصی (غیردولتی) ج.ا.ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکترای مدیریت راهبردی نظامی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملّی و تحقیقات راهبردی و مدرس دانشگاه خاتم‌الانبیاء(ص)

چکیده

برنامه‌ریزی تصویری از آینده مطلوب است که همانند پلی زمان حال سازمان را به آینده آن پیوند می‌دهد. مراتب برنامه‌ریزی راهبردی مناسب در سطوح کلان بخش‌های نظامی و غیردولتی (خصوصی) از وظایف خطیر مسئولین و مدیران راهبردی سازمان‌ها تعریف‌شده است و هدف آن انجام مأموریت، دستیابی به چشم‌اندازها و تحقق اهداف سازمانی است. نوع این تحقیق، کاربردی و باهدف واکاوی و مقایسه فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان‌های نظامی و خصوصی (غیردولتی) به روش موردی زمینه‌ای به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که «در ج.ا.ایران چه تفاوت‌هایی بین فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان‌های نظامی و خصوصی (غیردولتی) وجود دارد؟». شیوه گردآوری داده‌ها و اطلاعات موردنیاز، کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی است در همین رابطه پرسشنامه‌های مربوطه طراحی گردیده و بین جامعه آماری ۶۲٫ نفری خبره که سابقه خدمت در مشاغل مرتبط با موضوع را دارند به‌صورت تمام شمار توزیع و با استفاده از روش‌های تجزیه‌وتحلیل آمار توصیفی و استنباطی و نرم‌افزار SPSS به جمع‌بندی و ارزیابی سؤال‌های تحقیق پرداخته‌شده است. نتایج به‌دست آمده از تحقیق نشان می‌دهد که در سازمان‌های نظامی برنامه‌ریزی‌های راهبردی مبتنی بر تدابیر و منویات و فرامین مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا، بیشتر از بالا به پایین، دارای رویکرد تهدیدمحور و مأموریت محور است که چشم‌انداز و غایت نهایی آن حفظ نظام مقدس ج.ا.ایران می‌باشد؛ ولی این امر در سازمان‌های خصوصی (غیردولتی) مبتنی بر چشم‌اندازها و اهداف و کسب منافع سازمان با رویکردهای رقیب محور، سودمحور و محصول مدار و ورود به مرحله برنامه‌ریزی بدون توجه به مرحله طرح‌ریزی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing and Comparing the Strategic Planning Process in Military Organizations and Private (Non-governmental) Organizations of I. R. of Iran

نویسنده [English]

  • Reza Shamloo
PhD in Military Strategic Management, University and Research Institute for Strategic Studies and Research in National Defense and lecturer at Khatam Al-Anbia University
چکیده [English]

Planning is an image of a desired future that like a bridge connects the present state of to an organization to its future. The order of appropriate strategic planning at the macro level of military and non-governmental (private) sectors are defined as the serious responsibility of the officials and strategic managers of organizations and its purpose is to fulfill the mission, to achieve vision and to crystalize organizational objectives. This research is an applied one and with the aim of analyzing and comparing the strategic planning process in military and private (non-governmental) organizations in a case-by-case method seeks to answer the following question: "What are the differences in the Islamic Republic of Iran between  a strategic planning process in military and private (non-governmental) organizations?"
The method of collecting the required data is library, documentary and field one. In this respect, the relevant questionnaires have been designed and distributed among the statistical population of 62 experts who have a history of service in related jobs. Using descriptive and inferential statistics analysis methods and SPSS software, the research questions are summarized and evaluated. The results show that in military organizations, strategic planning based on measures and orders of the Supreme Leader and the Commander-in-Chief has a threat-oriented and mission-oriented approach whose ultimate vision and aim is to maintain the sacred system of the Islamic Republic of Iran. However, regarding private (non-governmental) organizations, this is based on the vision, objectives and benefits of the organization with competing, profit-oriented and product-oriented approaches, and entering the planning stage is done regardless of the planning stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Program
  • strategic planning process
  • military organizations
  • private (non-governmental) organizations
  1. الف. منابع فارسی

    1. آقامحمدی، داود.(1391) برنامه‌ریزی راهبردی آموزش عالی، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.

    2. ایزدی، مصطفی.(1391) جزوه درسی فرایند طرح‌ریزی، برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی در ن.م، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

    3. بخش میدانی، علیرضا.(1394) رساله دکتری: آسیب‌شناسی طرح‌ریزی، برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی ن.م و ارائه الگوی راهبردی مناسب برای آن، دانشکده دفاع ملی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

    4. بخش میدانی، علیرضا و توحیدی، ارسطو و آقا محمدی، داوود و ممبینی، رحیم. (1397) ویژگی‌های برنامه‌ریزی میان‌مدت در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی دانش راهبردی، دوره 8، شماره 31،

    5. بی‌نا.(1388) ویژگی‌های سازمان‌های دولتی و خصوصی، فصلنامه حوراء،

    6. توحیدی، ارسطو و حاتمی، محمدرضا و آقا محمدی، داوود و بخش میدانی، علیرضا.(1394) ویژگی‌های نظام طرح‌ریزی راهبردی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، فصل‌نامه مطالعات دفاعی-استراتژیک، سال سیزدهم، شماره 62،

    7. توحیدی، ارسطو. (1389) طرح‌ریزی راهبردی، برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی دفاعی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

    8. حسن بیگی، ابراهیم، (1390). مدیریت راهبردی، چاپ اول، انتشارات سمت و مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی و دانشگاه عالی دفاع ملی.

    9. حسنی، سید علی. (1387) رساله دکتری: طراحی الگوی مناسب برنامه‌ریزی راهبردی دفاعی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی

    10. حضرتی، محمود و محمدی، فرشته.(1391) شناسایی چالش‌های پیاده‌سازی برنامه‌ها و راهبردهای بلندمدت در راستای اهداف چشم‌انداز ایران در افق 1404، مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی نقش مدیریت راهبردی در تحقق چشم‌انداز بیست‌ساله ج.ا.ایران، جلد ششم، دانشگاه عالی دفاع ملی.

    11. حمیدی زاده، محمدرضا، (1388) برنامه‌ریزی استراتژیک و بلندمدت، تهران، انتشارات سمت.

    12. حسینی، حسین. (1384) شناخت سازمان نظامی: نگرش جامعه‌شناسی، فصل‌نامه سیاست دفاعی، دوره 5، شماره 7،

    13. دانش آشتیانی، محمدباقر.(1389) مدیریت راهبردی، جلد اول، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

    14. دانش آشتیانی، محمدباقر.(1392) جزوه درسی الگوی مدیریت راهبردی و فرایند تدوین راهبرد، دافوس آجا 2

    15. رضایی، محسن. (1380) سرمشقی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی، تهران: انتشارت ملیکا.

    16. شجاعی، مسعود. (1383) پایان‌نامه کارشناسی ارشد با عنوان نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی در ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران: دافوس اجا

    17. صالح اصفهانی، اصغر.(1387)رساله دکتری: الگوی مدیریت راهبردی نیروهای مسلح، دانشکده دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی.

    18. صالح اصفهانی، اصغر.(1393)مدیریت استراتژیک کاربردی، تهران: توانگران.

    19. صالح اصفهانی، اصغر.(1396) جزوه آموزشی مدیریت راهبردی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

    20. قاضی‌زاده فرد، سید ضیاءالدین. (1386) بررسی و نقدی بر برنامه‌ریزی، مدیریت و تفکر راهبردی در سازمان‌ها، ارائه‌شده در همایش بین‌المللی مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت.

    21. قاضی‌زاده فرد، سید ضیاءالدین.(1388) ویژگی­‌های برنامه­‌ریزی راهبردی در سازمان­‌های نظامی، فصلنامه راهبرد دفاعی، دوره 7، شماره 24.

    22. کشاورز، حسین.(1390) جزوه درسی طرح‌ریزی، برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.

    23. محمودزاده، ابراهیم. قاسمی، حمیدرضا. لطفی رضوانی، حسین.(1391) بررسی عوامل مؤثر در کاهش ریسک زمان طرح‌ریزی تا پیاده‌سازی برنامه راهبردی در یک سازمان صنعتی، مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی نقش مدیریت راهبردی در تحقق چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران، جلد سوم، دانشگاه عالی دفاع ملی

    24. ملکی، محمدرضا و طبیبی، سید جمال‌الدین.(1396) برنامه‌ریزی استراتژیک، تهران: ترمه.

    25. نظامی پور، قدیر و نظم ده، کاظم. (1391) نقش الگوهای برنامه‌ریزی راهبردی در سطح ملی، فصلنامه مدیریت راهبردی، شماره 1،

    26. نوروزی، محمدتقی، (1385)، فرهنگ دفاعی امنیتی، تهران: نشر سینا.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1. Quigley, Joseph. V .(1993) Vision: How Leaders Develop it Share it & Sustain it, New York, McGraw-Hill.
    2. Powell, T. C. (1992) Research Notes and Communication Strategic Planning as Competitive Advantage, Strategicmanagement Journal, Vol. 13.

     

    ج. منابع اینترنتی

    1. هداوند، مهدی. (1398) تفاوت‌های مؤسسات و سازمان‌های عمومی از خصوصی، قابل‌دسترسی در قضاوت آنلاین.