تبیین رابطه تهدیدهای آمریکا با ابعاد اجتماعی- سیاسی تشکیل‌دهنده قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

چکیده
با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و بروز تغییرات اساسی در سیاست خارجی ایران، میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا اختلافات اساسی ایجاد شد و قدرت ملی ج.ا.ایران هدف تهدیدهای آمریکا قرار گرفت. باوجود فراز و فرودهای روابط میان ایران و آمریکا، این تهدیدها علیه قدرت ملی ج.ا.ایران همچنان تداوم دارد و بر ابعاد اجتماعی و سیاسی قدرت ملی سایه افکنده است. هدف این پژوهش تبیین رابطه تهدید آمریکا با ابعاد اجتماعی- سیاسی تشکیل‌دهنده قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران است. به همین جهت در این پژوهش، نسبت تهدیدهای آمریکا با ابعاد اجتماعی- سیاسی قدرت ملی مطالعه شده و اثرپذیرترین مؤلفه‌ها از تهدیدهای آمریکا شناسایی‌شده‌اند. پژوهش حاضر از نظر هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی قرار دارد و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت "آمیخته" است که با به‌کارگیری روش‌های دلفی، فوکوس گروپ و با نرم‌افزار MICMAC، مؤلفه‌های تأثیرپذیر از تهدیدهای آمریکا شناسایی و تحلیل شدند. یعنی مؤلفه‌هایی که بیشترین اثرپذیری را از تهدیدهای آمریکا دارند به ترتیب اهمیت اولویت‌بندی می‌شود؛ سپس با روش (focus group) در جامعه آماری به تعداد 21 نفر نسبت به چگونگی اثرگذاری این مؤلفه‌ها بر یکدیگر بحث شد تا اثرگذارترین و اثرپذیرترین ابعاد اجتماعی- سیاسی قدرت ملی که از تهدیدهای آمریکا بیشترین اثرپذیری را می‌گیرند شناخته شوند که این امر با کمک نرم‌افزار MicMac ارائه الگوی نظری انجام گرفت. هم چنین ابزارگردآوری داده‌ها در روش تحقیق دلفی از طریق طراحی و تکمیل پرسشنامه، و در روش بحث متمرکز مصاحبه عمیق و بهره گیری ازتکنیک‌های تشکیل گروه کانونی بوده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، چهار مؤلفه ثبات سیاسی، همبستگی ملت و حکومت، رفاه اجتماعی، رضایت عمومی بیشترین اثرپذیری را از تهدیدهای آمریکا دارند.
 نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در میان این مؤلفه‌ها، دو مؤلفه رضایت عمومی و همبستگی ملت و حکومت بیشترین اثرگذاری را بر دیگر مؤلفه‌ها داشته و دو مؤلفه وجهه بین‌المللی ج.ا.ایران و اعتماد سیاسی، بیشترین اثرپذیری را از دیگر مؤلفه‌ها داشته است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the relationship between American threats and the socio-political dimensions of the national power of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • mohsen rostami
Assistant Professor of National Defense University and Higher Research Institute
چکیده [English]

Abstract
With the victory of the Islamic Revolution in Iran and the emergence of fundamental changes in Iran's foreign policy, fundamental differences were created between the Islamic Republic of Iran and the United States, and the national power of Iran became the target of American threats. Despite the ups and downs of relations between Iran and the United States, these threats against the national power of Iran continue and cast a shadow on the social and political dimensions of the national power. The purpose of this research is to explain the relationship between the American threat and the socio-political dimensions of the national power of the Islamic Republic of Iran. For this reason, in this research, the ratio of American threats with socio-political dimensions of national power has been studied and the most effective components of American threats have been identified. In terms of the purpose, the current research is among applied researches, and in terms of its nature and method, it is descriptive and analytical and the method of collecting information is "mixed" that by using Delphi methods, focus group and MICMAC software, the effective components of American threats are identified. and were analyzed. That is, the components that have the most effectiveness from American threats are prioritized in order of importance; Then, with the focus group method, a statistical population of 21 people discussed how these components affect each other, so that the most effective and effective socio-political dimensions of the national power, which are the most effective from the American threats, were known, and this was done with the help of software. MicMac presented a theoretical model. Also, the data collection tool in the Delphi research method was through the design and completion of the questionnaire, and in the focused discussion method, in-depth interviews and the use of focus group formation techniques. According to the findings of the research, the four components of political stability, solidarity of the nation and the government, social welfare, public satisfaction are the most effective from the threats of America. The results of the research show that among these components, the two components of public satisfaction and the solidarity of the nation and the government had the most impact on other components, and the two components of Iran's international image and political trust had the most impact on other components.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:  Iran
  • America
  • threat
  • national power
  • socio-political dimensions
  1. افتخاری، اصغر (1385) کالبد شکافی تهدید، تهران: نشر دانشگاه امام حسین (ع)، دانشکده و پژوهشکده فرماندهی و ستاد و علوم دفاعی، مرکز مطالعات دفاعی و امنیت ملی.
  2. افتخاری، اصغر (1387)، دو چهره قدرت نرم، همایش بسیج و قدرت نرم، جلد اول، چاپ اول، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
  3. الیاسی، حسین (1388)، مقدمه‌ای بر ماهیت، ابعاد و مبانی تهدیدهای نرم، چاپ اول، تهران: ساقی.
  4. تریف، تری و دیگران (1381)، «رویکرد پست پوزیتیویستی»، مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیتی ملی، گردآوری و ترجمه اصغر افتخاری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
  5. جمعی از نوسندگان، (1390)، برآورد و تحلیل روند تهدید، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
  6. حافظ نیا، محمدرضا و دیگران (1378)، مباحث نظری درباره قدرت ملی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  7. خلیلی، رضا و مرادیان، محسن. (1397)، قدرت ملی: چارچوبی نوین برای سنجش و تحلیل، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  8. 8-دوئرتی، جیمز و فالترگراف، رابرت (1396)، نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، چاپ دوم، تهران: انتشارات قومس. چاپ هشتم.
  9. رستمی، محسن (1400)، «سناریوهای محتمل متأثر از شبکه‌های اجتماعی مانع در همبستگی قومی دهه آینده جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علمی امنیت ملی
  10. رضایی اسکندری، داود (1384)، «تحول مفهوم دولت در نظریه‌های روابط بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات راهبردی،
  11. روشندل، جلیل (1394)، امنیت ملی و نظام بین‌الملل، تهران: نشر سمت. چاپ دهم.
  12. قوام، سیدعبدالعلی و زرگر، افشین (1387)، «فهم دولت – ملت در نظریه‌های روابط بین‌الملل»، دانشنامه حقوق و سیاست،
  13. مطهری، مرتضی (1385)، جهان‌بینی توحیدی، چاپ بیست و ششم، تهران: انتشارات صدرا.
  14. نصری، قدیر (1383)، «روش‌شناسی مکتب رئالیسم»، روش و نظریه در امنیت پژوهی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
  15. هادیان، ناصر (1382)، «سازه‌انگاری: از روابط بین‌الملل تا سیاست خارجی»، فصلنامه سیاست خارجی،

ب. منابع انگلیسی

  1. Walker, Christopher and Ludwig, Jessica (2017), The Meaning of Sharp Power: How Authoritarian States Project Influence. Available at: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2017-11-16/meaning-sharp-power
  2. Wilson, E. (2008). hard power, soft power, smart power. the aNNals of the american academy of Political and social science, v. 616. Retrieved25(2019), 110124