مقاله پژوهشی: الگوی برآورد راهبردی توان دفاعی از بُعد نیروی انسانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

شناخت و رعایت رویکرد دفاعی در هدف‌گذاری‌ها، سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان عموم کشورها به‌ویژه کشوری مانند ج.ا.ایران با موقعیت خاص فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی، حیاتی است. چنین رویکردی می‌تواند نظام جمهوری اسلامی را به قدرت بازدارندگی و توان دفاعی لازم در برابر قدرت‌های معاند برساند. توان دفاعی کشور از بُعد نیروی انسانی، تابعی از تولید توان دفاعی نظامیان، بسیجیان و غیرنظامیان است. در این تحقیق تلاش شده سهم تأثیر هر کدام از این نیروها و همچنین سهم تأثیر هر یک از عوامل هفت‌گانه جمعیت (تعداد)، سن، دانش، دسترسی به امکانات، امید به زندگی، روحیه دفاعی و مهارت نظامی در تولید توان دفاعی هر یک از نیروهای سه‌گانه را  مشخص سازد. ابزار گردآوری اطلاعات با بهره‌گیری از الگوی تصمیم‌‌‌گیری سلسله‌‌‌‌مراتبی (AHP) به صورت پرسشنامه بسته تهیه شد. با روش پیمایشی سهم تأثیر ابعاد و عوامل مؤثر، براساس نظرات 44 نفر از مدیران و خبرگان راهبردی نظامی- دفاعی کشور به‌دست آمد و در نهایت، الگوی برآورد در قالب معادله رابطه عوامل مؤثر با توان دفاعی توسعه داده شده است. روحیه دفاعی با سهم تأثیر بالا، عامل مؤثر مشترک در توان دفاعی همه نیروها، عامل بعد به ترتیب در نظامیان، مهارت نظامی و در نیروهای بسیج، سطح تحصیلات و در غیرنظامیان امید به زندگی مشخص گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Strategic Estimate’s Model of Defense Power in Manpower Dimension

نویسنده [English]

  • Mehdi Nazemi Ardakani
Associate Professor Imam Hussein University of Technology
چکیده [English]

The recognition and respect of defense approach are critical in investment objective ad policy and strategic planning for all countries, especially in a country like I.R.Iran with especial situation in cultural, political and geographical dimensions. Such approach could bring the Islamic Republic system to the favorite deterrence power and defence power against its enemies. The country’s defence power in manpower dimension is part of the defence power of the military, the militias and the civilians. In this research, we tried to determining the impact of each of these services and so the impact of septet factors, inducing population, age, education, facilities accessing, life expectancy, defensive spirit, and military skills in production of defense power in the triple services. The tools of collecting information were prepared with using the model of decision hierarchy by distributing questionnaires. In this research, has been developed the impact of dimensions and affecting factors with survey method and based on comments of 44 people of military and strategic experts of country’s defense dimension, and in the end we were prepared the estimate model in the form of equation relating with affecting factors on defense power. We were identified that defensive spirit has most impact in all of the services and then in military manpower, military skills have most impact, in militias, education play primary role and finally, life expectancy has most impact among civilians.

کلیدواژه‌ها [English]

  • national power
  • Manpower Development
  • Defense Power
  • Military Power
  • Defensive Spirit
  1. الف. منابع فارسی

    1. ارگانسکی، ای.اف.ک (1355)، سیاست جهان، ترجمه حسین فرهودی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

    2. تامسون، دانگ (1375)، انتخاب متغیر‌های اصلی برای محاسبه شاخص توسعه انسانی، ترجمه حمید سهرابی، نشریه گزیده مسائل اقتصادی ایران، شماره 150.

    3. تلیس، اشلی و دیگران (1383)، سنجش قدرت ملی در عصر فراصنعتی، ترجمه ناشر، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل ابرار معاصر تهران.

    4. حافظ‌نیا، محمدرضا (1389)، قدرت و منافع ملی، تهران، نشر انتخاب.

    5. حافظ‌نیا، محمدرضا (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد، انتشارات پاپلی.

    6. دوپوی، گزاویه (1374)، فرهنگ و توسعه، ترجمه فاطمه فراهانی و عبدالمجید زرین قلم، تهران، انتشارات یونسکو.

    7. زرقانی، سیدهادی (1391)، سنجش و رتبه‌بندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام، نشریه مطالعات جهان اسلام، سال اول، شماره دوم،

    8. زرقانی، سیدهادی (1385)، ارزیابی عوامل و متغیرهای موثر بر قدرت ملی و طراحی مدل سنجش قدرت ملی کشورها، رساله دوره دکتری جغرافیای سیاسی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.

    9. سنجابی، علیرضا (1375)، استراتژی و قدرت نظامی، تهران، انتشارات پاژنگ.

    10. سیف‌زاده، سیدحسین (1384)، اصول روابط بین‌الملل، چاپ سوم، تهران، نشر میزان.

    11. طهماسبی، جواد (1391)، شاخص توسعه انسانی و مقام ایران در جایگاه جهانی، گزارش راهبردی، شماره 159، معاونت پژوهش‌های اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک.

    12. عالم، عبدالرحمن (1376)، مبانی علم سیاست، تهران، انتشارات آگاه.

    13. کاظمی، علی‌اصغر (1373)، نقش قدرت در جامعه و روابط بین‌الملل، تهران، نشر قومس.

    14. گریفتن، کیت و مک‌کنلی، تری (1377)، توسعه انسانی دیدگاه و راهبرد، ترجمه غلامرضا خواجه‌پور، تهران، انتشارات وداد.

    15. محمد علیخانی، سلیمه، آصف‌زاده، سعید (1391)، بررسی شاخص توسعه انسانی (HDI) در ایران و کشورهای منتخب، فصلنامه پایش، شماره چهارم.

    16. مطهری، مرتضی (1389)، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی، قم، انتشارات صدرا.

    17. موریتا، آکیو (1380)، ساخت ژاپن: مدیریت و موفقیت، ترجمه یوسف نراقی، تهران، شرکت سهامی انتشار.

    18. نراقی، یوسف (1380)، جامعه‌شناسی و توسعه، تهران، نشر پژوهش فرزان.

     

    ب. منابع انگلیسی

    1.  Glassner, Martin (2004), Political Geography, New York, Black Hill.
    2.  Harbison, F )1973(, Human Resources as the Wealth of Nation, London, Oxford University Press.